Kategoria: Wiedza

Zmiany na lepsze czy powody do obaw? Jakie wyniki przynosi raport Wód Polskich, na który branża wod-kan czekała wiele lat? To tysiące stron pełnych szczegółowych danych zebranych od przedsiębiorstw z całego kraju – układają się one w obraz kondycji całego sektora. Najważniejsze informacje i wnioski z raportu w jakiej kondycji są polskie wodociągi zamieściliśmy dla Ciebie w tym artykule. Poznaj bieżącą sytuację wodociągów w Polsce, a także trendy w branży.

Jak przeprowadzono badanie i o co pytano respondentów?

Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie zleciło przeprowadzenie badań w 11 oddziałach regionalnych – dzięki temu można było pozyskać dane do analizy porównawczej z obszaru całej Polski.

Respondentami były podmioty odpowiedzialne za zarządzanie wodami – przedsiębiorstwa różnej wielkości.

Twórcy raportu skupili się na technicznych aspektach funkcjonowania przedsiębiorstw i sieci wodno-kanalizacyjnych. Głównym celem było lepsze zrozumienie sektora wod-kan, przyjrzenie się wyzwaniom, z jakimi się mierzy, oraz ocena efektywności jego działań. Choć raport zawiera dużą ilość danych porównawczych, jest czymś więcej niż zbiorem liczb. Daje szeroki obraz obszarów do poprawy i pokazuje, na co w pierwszej kolejności powinno się przeznaczać środki.

Dane pozyskano na podstawie badań ankietowych. Respondenci byli pytani o następujące wskaźniki techniczne:

• straty wody – w % i tys. m³/km/rok;
• energochłonność procesu zaopatrzenia w wodę (kWh/m³) – ilość energii potrzebnej do pozyskania metra sześciennego wody;
• stopień wymiany sieci wodociągowej w % – w stosunku do łącznej długości eksploatowanej sieci;
• przyrost nowej sieci wodociągowej w %;
• napływ wód przypadkowych w % (w stosunku do ogólnego przepływu ścieków) – opadowych i infiltracyjnych;
• stopień wymiany sieci kanalizacyjnej w %;
• przyrost nowej sieci kanalizacyjnej %;
• awaryjność sieci kanalizacyjnej;
• energochłonność procesu odbioru i oczyszczania ścieków (kWh/m³);
• samowystarczalność energetyczną przedsiębiorstwa – % energii wytwarzanej na własne potrzeby w stosunku do całości zużycia;
• średnie zużycie wody na mieszkańca (dm³/M*doba).

Analiza obejmowała 5 lat – od 2018 do 2022 roku.

Czy raport Wód Polskich daje powody do optymizmu? Polskie wodociągi – zmiany na lepsze

Różnice na przestrzeni analizowanych 5 lat w przypadku większości wskaźników nie były znaczące. Można jednak zauważyć kilka obszarów, w których odnotowano pozytywne zmiany. Dotyczy to między innymi:

• strat wody – inwestycje w infrastrukturę oraz systemy monitorowania sprawiają, że ten wskaźnik jest coraz mniejszy – zmiany nie są jednak znaczące;
• awaryjności – mimo że infrastruktura wod-kan starzeje się i dość wolno jest zastępowana nową, liczba awarii nie zwiększyła się znacząco w ostatnich latach. Można powiedzieć, że pozostaje na stabilnym poziomie – choć docelowo należy oczywiście zmierzać do tego, by się zmniejszała;
• budowy nowej infrastruktury kanalizacyjnej. W niektórych latach na wybranych obszarach przyrost wynosił nawet powyżej 5% całej długości sieci.

Najważniejsze obszary do poprawy według raportu

Polskie przedsiębiorstwa wodociągowe inwestują w budowę nowych sieci i modernizację istniejących. Niestety w większości regionów brak wyraźnego trendu. W wielu przypadkach zdarzały się sytuacje, gdy wskaźnik wymiany sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej w jednym roku znacząco wzrastał, by w kolejnych latach mocno się obniżyć. Raport co prawda nie wskazuje przyczyn takiej sytuacji, ale w znacznym stopniu może być to powiązane z dostępnością programów dotacyjnych na te cele.

Kwestią, nad którą warto się zastanowić, jest także znacznie większy odsetek budowy nowych sieci w stosunku do modernizacji istniejących elementów. Ważne jest, by przedsiębiorstwa możliwie równo dzieliły dostępne środki finansowe i nie zaniedbywały obszarów związanych z wymianą infrastruktury. Choć obecnie wyniki awaryjności sieci nie są alarmujące, to w kolejnych latach może się to zmienić.

Jak polskie wodociągi radzą sobie z napływem wód przypadkowych?

To część raportu, której przyjrzeliśmy się w Ecol-Unicon szczególnie uważnie. Kwestia retencji wód opadowych jest nam bardzo bliska. Jakie wnioski związane z napływem wód przypadkowych można z niego wyciągnąć?

Obecnie odsetek tego typu wód (opadowych, infiltracyjnych) w ogólnym przepływie ścieków nie jest duży. Nie oznacza to jednak, że napływu wód przypadkowych nie należy monitorować. Można się spodziewać, że w kolejnych latach stosunek takich wód do ogólnej masy ścieków będzie się zwiększał. Przyczyną są coraz częstsze burze i ulewne deszcze spowodowane zmianami klimatycznymi – już teraz w wielu regionach można obserwować powolny, ale stały wzrost wskaźnika napływu wód przypadkowych.

To stawia wyzwania przed przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi. Powinny one nie tylko monitorować sytuację, ale także podejmować działania, które zapewnią większą ochronę infrastruktury – duża ilość wód przypadkowych zwiększa obciążenie sieci, a to może prowadzić do przeciążenia i zalania systemu kanalizacyjnego.

Takie działania powinny odbywać się dwutorowo i obejmować zarówno zabezpieczanie się przed przelewami oraz towarzyszącymi im zanieczyszczeniami, jak i budowę zbiorników retencyjnych. 

Dobrym przykładem są wyniki raportu z rejonu Poznania, gdzie:

• Małe przedsiębiorstwa wykazują stopniowy spadek wskaźnika – od 29,57% w 2018 do 26,72% w 2022, co może wskazywać na poprawę w zarządzaniu systemem kanalizacyjnym.
• W przypadku średnich przedsiębiorstw wskaźnik jest wyższy, z wahaniami między 36,32% a 34,79%. Może to odzwierciedlać bardziej złożone wyzwania związane z większymi systemami kanalizacyjnymi.
• Dane z dużych przedsiębiorstw pokazują znaczny spadek wskaźnika – z 36,16% do 26,79%. Może to świadczyć o skutecznych działaniach na rzecz minimalizacji napływu wód przypadkowych.

Warto rozważyć inwestowanie w infrastrukturę, która pomoże poradzić sobie z napływem dużych ilości wód przypadkowych. Przy budowie takiej infrastruktury warto skorzystać z kalkulatora przelewu burzowego – bezpłatnego, łatwo dostępnego narzędzia Ecol-Unicon.

Z napływem wód przypadkowych wiąże się także zwiększone ryzyko gromadzenia się zanieczyszczeń w kanalizacji ogólnospławnej. Z tym zagrożeniem pomaga poradzić sobie krata HSR, która przechwytuje i zatrzymuje odpady stałe znajdujące się w wodach przypadkowych. Można ją wykorzystać w przelewach burzowych, zbiornikach retencyjnych, a także dowolnych innych strukturach przepływowych.

Problem nadmiaru wód przypadkowych pomogą zminimalizować także zbiorniki retencyjne. Przykładem jest zbiornik HYDROZONE Benefit, wyposażony w dodatkową funkcję podczyszczania. Dzięki niej woda może zostać użyta ponownie, np. do mycia czy podlewania. Te właściwości zbiornika retencyjnego wykorzystano m.in. w Łodzi, w ramach projektu Liściasta, gdzie zmodernizowano podczyszczalnię wód deszczowych.

Czy awaryjność sieci jest problemem w wodociągach?

To drugi z aspektów raportu, któremu przyjrzeliśmy się dokładniej. W Ecol-Unicon wiele mówimy o tym, jak prawidłowa eksploatacja jest ważna dla właściwego funkcjonowania sieci. Tylko dzięki takim kompleksowym działaniom można skutecznie zapobiegać awariom.

Pod pojęciem awaryjności w badaniu należy rozumieć liczbę awarii wodociągowych przypadających na jednostkę długości sieci. Wskaźnik ten monitoruje się, aby badać stabilność i niezawodność systemów wodociągowych oraz kanalizacyjnych, a także po to, by diagnozować najważniejsze obszary do poprawy.

Wskaźnik pokazujący awaryjność sieci jest zróżnicowany w zależności od regionu i wielkości przedsiębiorstw. Ogólnie można zauważyć pewną tendencję spadkową. Co ciekawe, niekoniecznie jest to ściśle powiązane z wymianą infrastruktury. Raport pokazuje przypadki, gdzie mimo wysokiego wskaźnika wymiany infrastruktury liczba awarii nie spadała. Można zatem przypuszczać, że znaczący wpływ na poprawę funkcjonowania sieci ma nie tyle wymiana, co bieżące działania: dbanie o stan rur i urządzeń ochrony wód, a także ich regularna konserwacja.

Co robić, by poprawić stan polskich sieci wodociągowo-kanalizacyjnych?

Stan polskich sieci wodociągowych poprawia się – świadczą o tym choćby mniejsze straty wody czy zmniejszająca się energochłonność. Tempo tych zmian jest jednak zbyt małe. Pokazuje to np. stopień wymiany elementów sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. W ciągu 5 lat w większości województw odnotowano zmiany w zakresie poniżej 1% – oznacza to, że w tym czasie wymieniono właśnie taki odsetek całej długości sieci.

Jakie są zalecenia twórców raportu, jeśli chodzi o poprawę stanu infrastruktury wodno-kanalizacyjnej?

• Dalsza wymiana i modernizacja sieci – ale bazująca nie na przypadkowych działaniach, a na dobrze przemyślanej strategii. Takiego planowania bardzo często brakuje, a dowodem na to są duże różnice w poziomie inwestycji w poszczególnych latach. Wynika to również z różnej dostępności dofinansowań unijnych. Modernizacja infrastruktury powinna być działaniami stale wpisanymi w funkcjonowanie przedsiębiorstw.
• Skupienie na konserwacji i serwisowaniu sieci kanalizacyjnych. Wskaźniki budowy nowych sieci w wielu województwach stopniowo spadały. Może to oznaczać pewne nasycenie infrastrukturą na tych obszarach. Przedsiębiorstwa mogą więc przesunąć swoje zasoby (finansowe, kadrowe, techniczne) na odcinki związane z dbaniem o utrzymywanie sieci w dobrej kondycji.
• Monitorowanie działania sieci wodno-kanalizacyjnych. Dzięki urządzeniom do monitoringu można uniknąć strat wody czy zapobiegać awariom na wczesnym etapie. Odpowiedzią Ecol-Unicon na te potrzeby jest system Bumerang SMART – sprawdź, jak działa nasze rozwiązanie i w jakich sieciach oraz urządzeniach można je zastosować.

Z raportu Wód Polskich można wysnuć wniosek, że sieć wodno-kanalizacyjna w Polsce nie jest w złej kondycji. Stopniowo jest modernizowana i rozbudowywana, ale tym procesom powinno towarzyszyć planowanie strategiczne, a także skupienie na prawidłowej eksploatacji i serwisowaniu. Jeśli zabraknie tych elementów, to istnieje zagrożenie, że wyniki kolejnego raportu będą znacznie mniej optymistyczne.

Jeśli zainteresowały Cię wnioski z raportów i chcesz dowiedzieć się, jak prezentują się poszczególne  wskaźniki w Twoim regionie – to wszystkie raporty znajdziesz TUTAJ.

Z jakimi wyzwaniami mierzy się branża wod-kan, co czeka ją w najbliższych latach, jakim trendom szczególnie warto się przyglądać? O to najlepiej zapytać tych, którzy są najbliżej problemów i codziennych spraw – osób zarządzających sieciami wodno-kanalizacyjnymi.

Poznaj wyniki ankiety przeprowadzonej wśród przedstawicieli branży i dowiedz się, z czym mierzą się na co dzień i jakie jest ich spojrzenie na przyszłość.

Jak przeprowadzono ankietę, kto brał w niej udział?

Ankieta została przeprowadzona wśród uczestników organizowanej przez Izbę Gospodarczą „Wodociągi Polskie” konferencji Katalog Praktyk Przedsiębiorstw WOD-KAN, która odbywała się w dniach 6–8 grudnia 2023 r. we Wrocławiu. Oto najważniejsze szczegóły dotyczące ankiety:

• uczestnicy mogli odpowiadać na pytania przez cały czas trwania konferencji;
• formularze ankietowe były dostępne zarówno w wersji papierowej, jak i online – tak, aby umożliwić ankietowanym udzielenie odpowiedzi na pytania w wygodnej dla nich formie;
• cztery pytania miały formę zamkniętą (pytania wielokrotnego wyboru), jedno – otwartą.

Najważniejsze wyzwania związane z zarządzaniem infrastrukturą i jej monitorowaniem

„Jakie wg Pana/Pani są główne wyzwania związane z monitorowaniem i zarządzaniem infrastrukturą wodociągową?” – tak brzmiało pierwsze z pytań ankietowych. Było to pytanie zamknięte. Uczestnicy mieli do wyboru pięć odpowiedzi (można było wybrać więcej niż jedną, dlatego wyniki nie sumują się do 100).

Które wyzwania mają, według ankietowanych, największe znaczenie? Ich wybory są następujące:

• wysokie koszty modernizacji i utrzymania infrastruktury – 73,13%;
• trudności z integracją nowych technologii – 28,36%;
• brak danych do optymalizacji zarządzania – 22,39%;
• problemy z jakością i ciągłością dostaw wody – 11,94%.

Jak interpretować te wyniki? Duża liczba wskazań na pierwszą odpowiedź pokazuje, że sektor wodociągowy boryka się z ograniczeniami finansowymi. Największą szansę na powodzenie mają te rozwiązania, które będą pozwalały utrzymywać infrastrukturę w dobrym stanie, a jednocześnie zachować efektywność finansową.

Dużą barierą są także niespójne technologie i niedostateczna ilość gromadzonych danych. Przedstawiciele branży wod-kan wskazują, że w zarządzaniu infrastrukturą pomogłyby im takie nowe technologie, które można łatwo zintegrować z już istniejącymi systemami. Ważne, by umożliwiały one zbieranie i analizę danych na temat działania urządzeń – na ich podstawie można przeprowadzać efektywną optymalizację infrastruktury.

Problemy z zarządzaniem przelewami burzowymi 

Kolejne pytanie w ankiecie brzmiało: „Czy spotkał/a się Pan/Pani z problemami związanymi z przelewami burzowymi? Jeśli tak – z jakimi?”. Odpowiedzi rozkładają się następująco (podobnie jak w poprzednim przypadku, było to pytanie wielokrotnego wyboru):

• brak środków na modernizację systemów odprowadzania deszczówki – 53,73%;
• trudności z szybkim reagowaniem na awarie – 43,28%;
• problemy z naliczaniem opłat za przelewy burzowe – 35,82%;
• problemy z jakością wody spowodowane zanieczyszczeniami – 20,90%.

Wyniki jednoznacznie wskazują, że największym problemem w przypadku przelewów burzowych są niewystarczające środki. To kwestia, na której nie powinno się oszczędzać – nieefektywne systemy odprowadzania wody deszczowej mogą powodować, że do odbiorników będzie trafiała zanieczyszczona woda, ze związkami szkodliwymi dla środowiska.

Najważniejszym, ale i najpilniejszym wyzwaniem w tym obszarze nie jest więc redukcja kosztów, ale zwiększenie finansowania na modernizację systemów.

Jak radzić sobie z trudnościami związanymi z szybkim reagowaniem na awarie? Na pewno nie powinno się bagatelizować tego problemu – w ankiecie wskazywano go jako drugi w kolejności.

Szybsze usuwanie awarii przelewów burzowych jest możliwe dzięki nowoczesnym systemom monitoringu i alarmowania. To jednak wiąże się z pierwszym wyzwaniem – finansowaniem. Bez większej ilości środków przeznaczanych na zarządzanie przelewami burzowymi wdrożenie takich systemów nie będzie możliwe.

Ankietowani zwracali uwagę na inną kwestię, która jak bumerang powraca niemal zawsze, gdy porusza się temat przelewów burzowych: stawki opłat za przelewy burzowe. Przepisy dotyczące ich naliczania są niejasne i nieprecyzyjne. 

Jakie jest rozwiązanie w tym przypadku? To lepsze zarządzanie finansowe i administracyjne w samych przedsiębiorstwach wod-kan. Problem rozwiązałaby także zmiana przepisów i doprecyzowanie sposobu naliczania opłat. Osoby zarządzające infrastrukturą wod-kan mogą również korzystać z kalkulatora przelewu burzowego Ecol-Unicon, który pozwala na obliczenie stawek na podstawie wprowadzonych danych.

Jakie wyzwania wiążą się z utrzymywaniem infrastruktury wod-kan w dobrym stanie technicznym?

„Jakie są główne wyzwania związane z utrzymaniem infrastruktury wodociągowej w dobrym stanie technicznym?” – to kolejne z pytań w ankiecie. Uczestnicy wskazywali tu najczęściej na następujące kwestie:

• optymalizacja kosztów eksploatacji i konserwacji – 58,21%;
• starzenie się i zużycie infrastruktury, potrzeba modernizacji – 55,22%;
• zarządzanie ryzykiem i minimalizacja wpływu awarii – 38,81%;
• zapewnienie jakości wody – 17,91%.

Tu ponownie, tak jak w poprzednich pytaniach, na pierwszym miejscu pojawia się temat kosztów. To one są największym wyzwaniem – a to oznacza, że zarządzanie finansami i zapewnienie efektywności kosztowej są obecnie najważniejsze w branży. Bez odpowiedniego finansowania nie będzie można przeprowadzać modernizacji – a, jak pokazują odpowiedzi w tej części ankiety, infrastruktura starzeje się i zużywa w dużym stopniu.

Kadra zarządzająca zdaje sobie sprawę, jak ważne w przypadku infrastruktury wod-kan jest zarządzanie ryzykiem. Awarie nie powinny nikogo zaskakiwać – kluczowe jest tworzenie planów ich usuwania, a przede wszystkim monitorowanie.

Odpowiedzialne za infrastrukturę osoby są świadome, że wykrywanie awarii na wczesnym etapie pozwala usuwać je szybciej i – co najważniejsze w kontekście wysokich kosztów – taniej. Można się spodziewać, że w dobrze zarządzanych przedsiębiorstwach wod-kan popularność systemów monitoringu, takich jak Bumerang Smart, będzie coraz większa.

Jak można radzić sobie z wyzwaniami, które najczęściej wymieniano wśród odpowiedzi na to pytanie?

• Aby możliwa była optymalizacja kosztów, konieczne jest inwestowanie w nowe technologie oraz innowacyjne metody modernizacji – dzięki nim infrastruktura będzie trwalsza i odporna na czynniki zewnętrzne, przez co łatwiej będzie utrzymywać ją w dobrym stanie przez długi czas;
• efektywność finansową można zapewnić m.in. poprzez długoterminowe planowanie inwestycyjne i strategiczne zarządzanie aktywami;
• starzenie i zużywanie się infrastruktury jest nieuniknione – można jednak spowolnić ten proces poprzez stosowanie nowoczesnych materiałów i technologii podczas kolejnych modernizacji;
• warto stosować projektowanie adaptacyjne, uwzględniające zmieniające się warunki środowiskowe i demograficzne – wówczas ogranicza się wpływ tych czynników na infrastrukturę;
• reagowanie na awarie wymaga stworzenia spójnego systemu zarządzania ryzykiem – a także zwiększanie świadomości personelu, tak aby znał procedury awaryjne;
• jakość wody jest mniejszym problemem, ale również warto o nią dbać – np. poprzez stosowanie systemów monitoringu i wdrażanie nowych technologii oczyszczania oraz recyklingu.

Branża wod-kan a klimat: jak adaptować się do zmian?

Zmiany klimatyczne były tematem, który pojawiał się na wielu wystąpieniach podczas konferencji. Nie zabrakło go także w ankiecie. Jedno z pytań skierowanych do uczestników brzmiało: „Jakie są główne wyzwania przedsiębiorstw WOD-KAN związane z adaptacją do zmian klimatu?”. Oto ich odpowiedzi:

• zwiększenie odporności na zjawiska pogodowe – 55,22%;
• optymalizacja gospodarki deszczówką i systemów retencyjnych – 53,73%;
• wdrażanie zrównoważonych i przyjaznych dla środowiska rozwiązań – 37,31%;
• zarządzanie ograniczonymi zasobami wodnymi w warunkach suszy – 32,84%.

Jakie wnioski płyną z tych wyników?

• Konieczność zwiększania odporności na zjawiska pogodowe wiąże się z opracowaniem kompleksowych strategii adaptacji do zmian klimatu. Wymaga to inwestycji w badania i rozwój nowych technologii, a także stosowanie materiałów odpornych na burze, intensywne deszcze czy długotrwałe susze.
• Ekstremalne zjawiska pogodowe wymuszają wdrażanie systemów wczesnego ostrzegania i zarządzania kryzysowego.
• Ważne jest nie tylko ograniczanie nadmiernego zużycia wody, ale także jej oczyszczanie i recykling.
• Aby skutecznie retencjonować wodę, konieczne jest budowanie zintegrowanych systemów, które odciążą sieci kanalizacyjne.
• Potrzebne są inwestycje w zielone technologie i stosowanie ekologicznych praktyk na co dzień w branży wod-kan, np. wybór przyjaznych dla środowiska materiałów, energooszczędnych rozwiązań.
• W obliczu zagrożenia suszą niezbędne jest tworzenie planów kryzysowych, które pomogą poradzić sobie z okresowymi niedoborami wody.

Nowe technologie – sposób na poprawę efektywności, bezpieczeństwa, zrównoważonego rozwoju

W ostatniej części uczestnicy zostali poproszeni o udzielenie odpowiedzi na pytanie: „Czy w Pani/Pana opinii istnieją obszary, w których nowe technologie mogłyby poprawić efektywność pracy w branży wodociągowej? Jeśli tak – w jakich?”.

Wypowiedzi ankietowanych dotyczyły najczęściej kilku obszarów:

• cyberbezpieczeństwa i IT: zabezpieczanie infrastruktury przed atakami, wdrażanie inteligentnych systemów zarządzania;
• gospodarki obiegu zamkniętego i oczyszczalni ścieków: inwestycje w technologie oczyszczania wody i inne, pozwalające na ponowne wykorzystanie zasobów;
• retencji, renowacji i zarządzania siecią: tworzenie nowoczesnych systemów retencyjnych i modernizacja już istniejących;
• optymalizacji kosztów i analizy sieci: zapotrzebowanie na technologie, które zwiększą efektywność operacyjną i zmniejszą koszty, np. oprogramowanie analityczne, rozwiązania AI;
• rozwiązań przyjaznych środowisku: w przypadku branży wod-kan oznacza to wybór technologii, które są efektywne, a jednocześnie minimalizują wpływ na środowisko. 

Najważniejsze wnioski z ankiety

Jakie kwestie najczęściej pojawiały się w odpowiedziach na pytania ankietowe? Można podzielić je na trzy obszary:

• Problemy – tu zdecydowanie najważniejsze są koszty – ograniczenia finansowe często uniemożliwiają wdrażanie nowych technologii czy modernizację.
• Wyzwania – to przede wszystkim konieczność dynamicznej adaptacji i wprowadzania innowacyjnych rozwiązań. Kluczowe obszary, w których powinny pojawić się innowacje, to finanse, technologia i zarządzanie danymi.
• Trendy – w najbliższych latach najważniejsze będą inwestycje w badania i rozwój, a także współpraca z technologicznymi liderami – dzięki temu możliwe będzie wdrażanie rozwiązań w praktyce.

Co wydarzy się w branży wodno-kanalizacyjnej w przyszłym roku? Przewidywanie przyszłości jest trudne, ale znacznie łatwiej planować działania, gdy zna się najnowsze trendy i sprawdzone rozwiązania z branży. Uczestnicy konferencji Katalog Praktyk Przedsiębiorstw WOD-KAN mieli okazję podyskutować o tym w szerokim gronie: przedstawicieli firm, stowarzyszeń i placówek naukowych. Jakie były najważniejsze wnioski z tych dyskusji?

O konferencji Katalog Praktyk Przedsiębiorstw WOD-KAN: jak było, jak jest i jak będzie?

Konferencja Katalog Praktyk Przedsiębiorstw WOD-KAN 2023 odbyła się we wrocławskim Hydropolis – i jest to duża zmiana w stosunku do poprzednich edycji, które miały formę online.

Spotkania stacjonarne będą kontynuowane w kolejnych latach. Następna edycja odbędzie się w Warszawie. Dzięki temu będzie mogło wziąć w niej udział jeszcze więcej przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych, co na pewno przyczyni się do większej integracji środowiska.

Konferencja była skierowana do wszystkich podmiotów działających w branży: zarówno tych największych, jak i działających na niewielką skalę. Stworzenie atrakcyjnego programu dla szerokiego grona odbiorców przyniosło efekty. W wydarzeniu wzięło udział ok. 200 uczestników z całego kraju.

Nauka, biznes i technika – program konferencji w skrócie

Udział w konferencji Katalog Praktyk Przedsiębiorstw WOD-KAN to okazja do zapoznania się z rozwiązaniami stosowanymi przez inne podmioty z branży, zagadnieniami z obszaru zarządzania czy edukacji.

W programie znalazły się m.in. prelekcje na temat:

• wyzwań towarzyszących zarządzaniu spółkami wodociągowo-kanalizacyjnymi;
• wpływu zmian klimatu na funkcjonowanie instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych;
• nowych technologii wykorzystywanych w celu ochrony zasobów wodnych;
• zapewniania bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej;
• sposobów na generowanie oszczędności na podstawie przykładów z innych branż niż wodno-kanalizacyjna;
• strategii zarządzania wodami opadowymi.

O tym dyskutuje branża: wpływ sytuacji w Polsce i na świecie na firmy wodno-kanalizacyjne

Formuła konferencji zakładała integrację środowiska wod-kan, a temu zawsze sprzyjają dyskusje branżowe. Jakie tematy najbardziej poruszają obecnie przedstawicieli przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych?

Pod tym względem nie ma większych niespodzianek. To te same zagadnienia, które pojawiają się w szeroko pojętej debacie publicznej: inflacja, zmiany klimatyczne czy wojna w Ukrainie.

Jakie znaczenie mają te wydarzenia i zjawiska dla branży wodno-kanalizacyjnej?

• Wojna w Ukrainie pokazała, że zagrożenia dla infrastruktury krytycznej to nie science fiction, a ochrona tych zasobów jest ważniejsza, niż mogło się wydawać jeszcze kilka lat temu. Dotyczy to dwóch obszarów: bezpieczeństwa fizycznego (ochrony infrastruktury przed zniszczeniem) oraz cyberbezpieczeństwa (ochrony danych czy systemów sterowania).
• Wysoka inflacja sprawiła, że koszty zarządzania infrastrukturą wod-kan rosną. Jednocześnie nie jest możliwe podnoszenie stawek za usługi wodociągowo-kanalizacyjne w nieskończoność. Jak rozwiązać ten dylemat? Jeden ze sposobów to szukanie oszczędności w działalności przedsiębiorstw wod-kan. Uczestnicy konferencji dyskutowali, w jakich obszarach jest to możliwe, a także poznali dobre praktyki stosowane w innych branżach.
• Zmiany klimatyczne oddziałują na branżę wodno-kanalizacyjną w wielu obszarach, m.in. mogą niekorzystnie wpływać na trwałość infrastruktury, i wymuszają zmiany w sposobie gospodarowania zasobami. Na konferencji odbyło się kilka dyskusji na ten temat. Dotyczyły one edukacji ekologicznej, wykorzystania nowych technologii w zbiornikach retencyjnych i gospodarowania wodami opadowymi.

W jednym z paneli dyskusyjnych poświęconych racjonalnemu wykorzystywaniu zasobów w obliczu zmian klimatu wziął udział Grzegorz Boguś – dyrektor handlowy i prokurent Ecol-Unicon. Dzięki naszemu przedstawicielowi mieliśmy okazję pokazać, jak rozwiązania Ecol-Unicon wpisują się w najważniejsze trendy związane z ochroną zasobów.

Przykładem są urządzenia do zarządzania wodami opadowymi: inteligentne komory przelewu burzowego. Dzięki nim możliwe jest spowalnianie odprowadzania ścieków do wód płynących. To szczególnie ważne w kontekście zmian klimatycznych – inteligentne komory pozwalają zmniejszyć liczbę zrzutów burzowych w przypadku intensywnych opadów, a tych w kolejnych latach może być coraz więcej.

Innym produktem Ecol-Unicon, o którym warto wspomnieć w związku z tematem innowacji technologicznych, jest oprogramowanie Bumerang Smart. Dzięki niemu można chronić infrastrukturę krytyczną, jaką są sieci kanalizacyjne. Bumerang Smart monitoruje pracę urządzeń i na bieżąco powiadamia osoby zarządzające o ich stanie lub ewentualnych awariach.

Jakie wnioski płyną z konferencyjnych wykładów i dyskusji?

Główny wniosek, jaki płynie z poruszanych na konferencji tematów, jest następujący: z zarządzaniem infrastrukturą wod-kan będzie się wiązało w najbliższych latach wiele wyzwań. Jakie kwestie są najważniejsze?

• rosnące koszty eksploatacyjne (energia, wynagrodzenia pracowników) i konieczność zachowania równowagi pomiędzy rentownością a możliwościami finansowymi odbiorców usług;
• automatyzacja nie jest już tematem na przyszłość, ale aktualną potrzebą – monitoring systemów i zbieranie danych na temat ich pracy pozwala uniknąć awarii lub ograniczyć ich skutki;
• przy projektowaniu urządzeń wodno-kanalizacyjnych i eksploatacji sieci konieczne jest branie pod uwagę zmian klimatycznych – przede wszystkim naprzemiennie występujących okresów suszy i ulewnych deszczów, kluczowe w najbliższych latach będą kwestie związane z budową nowoczesnych zbiorników retencyjnych, przelewów burzowych, a także systemami ich monitorowania.

Aby sprostać tym wyzwaniom, niezbędna jest współpraca pomiędzy branżami (wod-kan, energetyczną), także z udziałem placówek naukowych. Poszczególne podmioty mogą – i powinny – wykorzystywać dobre praktyki, które sprawdzają się u innych.
Dzięki innowacjom w branży wod-kan można także ułatwić dobór urządzeń i zapewnić ich zgodność z przepisami. Przykładem takiego narzędzia jest bezpłatny kalkulator przelewu burzowego Ecol-Unicon. Wypróbuj go i przekonaj się, jak łatwo możesz obliczyć objętość zrzutów burzowych czy wysokość opłat!

Ponad 400 stron, 9 działów i setki artykułów – ustawa Prawo Wodne to potężny zbiór przepisów i szczegółowych wytycznych. Na szczęście jako projektant sanitarny nie musisz znać ich wszystkich na pamięć! Warto jednak wiedzieć, do których fragmentów sięgać, gdy projektujesz instalacje – dzięki temu Twoje projekty będą bezpieczne i zgodne z przepisami. 

Czym jest Prawo Wodne?

Wprowadzona w 2017 roku ustawa Prawo Wodne (tzw. nowe Prawo Wodne) to najważniejszy dokument regulujący kwestie zarządzania wodami powierzchniowymi i podziemnymi, ich kontroli oraz monitorowania.

Nie znajdziesz tam przepisów o prawie sanitarnym bezpośrednio odnoszących się do Twojej pracy. Możesz jednak traktować Prawo Wodne jako zbiór nadrzędnych wskazówek i źródło wiedzy na temat szczegółowych rozporządzeń. W każdym rozdziale ustawy znajdziesz informacje o tym, które ministerstwo lub który urząd odpowiada za dany obszar i jakie są obowiązujące przepisy.

Zmiany w prawie wodnym w ostatnich latach. Czy jesteś na bieżąco?

Jeśli zajmujesz się projektowaniem sanitarnym, zapewne wiesz, że w 2022 roku została przeprowadzona nowelizacja prawa wodnego. Niektóre ze zmian mają charakter kosmetyczny. Część dotyczy obowiązków nakładanych na samorządy, a także kompetencji Wód Polskich.

W nowej ustawie Prawo Wodne znajdziesz też kilka kwestii, które mają znaczenie podczas budowy sieci wodno-kanalizacyjnych. Jak wygląda kwestia „projektant sanitarny a Prawo Wodne” po zmianach przepisów?

Gromadzenie wody opadowej

Jedną z najważniejszych zmian w nowelizacji prawa wodnego jest wprowadzenie tzw. opłat deszczowych. Są one pobierane w przypadku, kiedy zmniejsza się retencja wody na danym terenie, tzn. gdy działka jest trwale zabudowywana.

Można jednak uniknąć wysokich kosztów w tym zakresie. Jeśli na danym terenie będą wykorzystywane urządzenia do gromadzenia wody opadowej (np. betonowe zbiorniki retencyjne HYDROZONE Benefit), wysokość opłaty deszczowej może wynosić tylko 15 groszy za 1 m3 (zamiast 1,50 zł).

Aby zwiększyć retencję wód opadowych, w prawie wodnym przewidziano możliwość budowy zbiorników retencyjnych jedynie na podstawie zgłoszenia do nadzoru wodnego Wód Polskich. Nie jest już wymagane pozwolenie wodnoprawne na wykonanie takich urządzeń wodnych.

To, jak ważna jest retencja wód opadowych, zostało podkreślone w ustawie kilkakrotnie. Warto to robić nie tylko ze względu na oszczędności i obniżenie wysokości opłaty za zmniejszenie retencji gruntu. Gromadzenie wody deszczowej i roztopowej to ważny element zapobiegania suszy. Woda znajdująca się w zbiornikach retencyjnych zapewnia optymalną wilgotność gruntu, a dodatkowo może być wykorzystywana do celów użytkowych, np. do podlewania roślin.

Oczyszczanie i odprowadzanie ścieków

W rozdziale 2 (Zasady ochrony wód) projektanci sanitarni znajdą szczegółowe informacje na temat tego, gdzie można odprowadzać wodę opadową i ścieki oraz jakie jest dopuszczalne stężenie zanieczyszczeń.

Ustawa zakazuje odprowadzania ścieków bezpośrednio do wód podziemnych, a także do:

• wód powierzchniowych, jeśli są objęte jedną z form ochrony przyrody lub stref ochrony zwierząt łownych;
• wód stojących;
• wód, na których wyznaczono kąpieliska;
• jezior i cieków wodnych, do których ścieki docierałyby w czasie krótszym niż 24 godziny.

Nie wolno wprowadzać ścieków do ziemi w strefach ochrony przyrody, w pasie technicznym i w odległości mniejszej niż 1 km od kąpielisk. Taki zakaz – niezależnie od miejsca – obejmuje również ścieki zawierające substancje określone w odrębnej ustawie

Wód opadowych i roztopowych nie należy wprowadzać do wód podziemnych, a także do urządzeń wodnych, jeśli zawierają substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego (ich wykaz znajduje się w odrębnej ustawie).

Z punktu widzenia projektowania sanitarnego w Prawie wodnym ważne są też zapisy regulujące kwestię oczyszczania ścieków w aglomeracjach.

Nowa ustawa precyzuje, jakie obszary nazywa się aglomeracją. To tereny o równoważnej liczbie mieszkańców minimum 2000, czyli takie, na których ładunek substancji organicznych biologicznie rozkładalnych jest równy wskaźnikowi pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT5) w ilości 60 g tlenu na dobę. Na takich obszarach powinna znajdować się sieć kanalizacyjna, która będzie w stanie odbierać przynajmniej 98% zanieczyszczeń.

Nowelizacja prawa wodnego uregulowała także kilka kwestii związanych z budową przydomowych oczyszczalni ścieków. Projektanci sanitarni powinni pamiętać, że taka inwestycja wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego (art. 394, ust. 1, pkt. 13).

Nie jest to pełna lista dotyczących Ciebie zagadnień w Prawie wodnym. Projektant sanitarny może zajmować się również innymi obszarami – jeśli realizujesz inwestycje związane z ochroną wód powierzchniowych i podziemnych czy monitoringiem środowiska, warto sięgnąć także do ustawy i szczegółowych wytycznych.

Czy znajomość Prawa wodnego wystarczy, by wykonywać projekty zgodnie z przepisami?

Jeśli dobrze wiesz, gdzie szukać ważnych informacji w Prawie wodnym, masz ważną przewagę nad konkurencją, która nie jest w tym biegła. Przestrzeganie przepisów w projektowaniu sanitarnym i działanie zgodnie z wytycznymi to podstawowy wymóg stawiany przez spółki wodociągowe.

Warto jednak pamiętać, że ustawa o prawie wodnym to tylko jeden z dokumentów, z którymi powinieneś być na bieżąco jako projektant sanitarny. Przepisy i normy związane z Twoją pracą znajdziesz także w:

• ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków;
• ustawie Prawo budowlane;
• ustawie Prawo ochrony środowiska;
• ustawie o ochronie przeciwpożarowej;

oraz w rozporządzeniach wykonawczych do tych ustaw.

Skąd czerpać wiedzę na temat prawidłowego projektowania sieci sanitarnych?

Gdy prowadzisz dobrze prosperujący biznes, prawdopodobnie nie masz czasu na zagłębianie się w szczegółowe przepisy i sprawdzanie na bieżąco wprowadzanych zmian. Czy tę kwestię można rozwiązać inaczej?

Jeśli zależy Ci na czasie oraz dostępie do aktualnych informacji, sięgnij po wiedzę w skondensowanej formie. Gdzie ją znaleźć? Przykładem są organizowane przez Ecol-Unicon webinary z serii „Projektowanie na śniadanie”. Wśród wielu poruszanych na nich tematów znajdziesz również te poświęcone nowemu Prawu wodnemu. Pokazujemy ważne dla instalatorów i projektantów sanitarnych zagadnienia w przyjaznej formie – na pewno wyniesiesz z tych spotkań wiele dla siebie!

Poznaj platformę WaterFolder – zyskaj pewność, że projektujesz zgodnie z przepisami

Wiesz już, na jakie elementy prawa wodnego powinien zwracać uwagę projektant sanitarny i jak być na bieżąco z przepisami. Ale jak przekuć teorię w praktykę? Pomoże Ci w tym platforma WaterFolder, stworzona z myślą o projektantach z branży wod-kan.

Znajdziesz na niej wszystko, czego potrzebujesz, by stworzyć zgodny z przepisami i normami projekt: rysunki DWG, karty projektowe czy katalogi. A to wszystko stworzyliśmy na podstawie najnowszej wiedzy inżynierskiej i aktualnych przepisów Prawa wodnego.

Platforma WaterFolder powstała, by ułatwiać pracę projektantom. Już nie musisz spędzać wielu godzin na wyszukiwaniu urządzeń i akcesoriów w ofertach różnych producentów i porównywaniu ich ze sobą. Na platformie znajdziesz nie tylko produkty, które wykorzystasz w swoich projektach, lecz także ich parametry, dane techniczne i inne szczegóły – w ten sposób wszystkie informacje szybko wprowadzisz do własnej dokumentacji.

Jeśli pojawią się jakiekolwiek pytania związane z działaniem urządzeń, możesz je zadać bezpośrednio na platformie. Każde zapytanie trafia do producenta, który wyjaśni wszelkie wątpliwości.

WaterFolder to także wygodne w użyciu kalkulatory, m.in. kalkulator doboru urządzeń wod-kan. Dzięki temu obliczysz np. szacowane natężenie opadów w miejscu, w którym będziesz budować system odprowadzania wody deszczowej. Dowiesz się też, jakie urządzenia retencyjne wybrać, by cały projekt był zgodny z prawem wodnym i innymi przepisami. 

Z platformy WaterFolder korzysta już prawie 7 tysięcy projektantów sieci sanitarnych. Nie trać czasu – dołącz do nich i zyskaj pewność, że projektujesz efektywnie, nowocześnie i zgodnie z przepisami!

Na stoisku Ecol-Unicon podczas tegorocznej konferencji WaterFolder Day, uczestnicy wydarzenia mogli umieścić swoje życzenia na tzw. drzewku życzeń.  Podsumowaliśmy najczęściej pojawiające się potrzeby i oczekiwania wskazywane w naszej zabawie.

 Po pierwsze edukacja i networking

Inżynierowie chcą więcej edukacji i spotkań, takich jak WaterFolder Day, aby móc poprawić swoją wiedzę branżową. Wykazują zainteresowanie uczestnictwa w ciekawych spotkaniach, które pomogą im nabyć nowych umiejętności. WaterFoldwer Day  to świetna okazja do tego, aby połączyć ludzi z branży wod-kan i umożliwić im wymianę doświadczeń i wiedzy, dzielenie się swoimi sukcesami i pomoc w rozwiązywaniu problemów. Tego typu spotkania są idealną okazją, aby zapoznać się z najnowszymi technologiami i sposobami, w jaki możemy poprawić jakość projektów. Zachęcamy do skorzystania z oferty darmowych szkoleń dedykowanym projektantom. Terminarz oraz nagrania z poprzednich webinarów  znajduje się na stronie: https://ecol-unicon.com/webinary/projektowanie-na-sniadanie/

Wszyscy chcemy czystej wody

Dostęp do czystej wody jest podstawowym prawem każdego człowieka. Inżynierowie branży wod-kan postulują aby jeszcze mocniej zadbać o jakość wody. Dla projektantów branży wod-kan oznacza to konieczność zapewnienia, aby woda miała oczekiwany poziom jakości, który pozwoli na jej bezpieczne spożywanie i wykorzystanie.

Aby wody nigdy nie zabrakło – stawiajmy na retencję

Retencja wody to jeden z najważniejszych aspektów w projektach wod-kan.. Konieczne i powszechne staje się projektowanie rozwiązań, które pomogą w zachowaniu wody w jej naturalnym środowisku i wykorzystaniu wód opadowych. Inżynierowie branży wod-kan postulują, aby retencja wody była powszechna i aby wody nigdy nie zabrakło.

Korzystanie z nowych technologii

Projektanci życzą sobie, aby ich projekty były wykonywane przy użyciu nowoczesnych technologii i narzędzi, takich jak np. BIM, QGIS czy platformy doboru. Pragną ciągle usprawniać swoją pracę oraz skracać czas poświęcany na wybór prawidłowego rozwiązania. Samodzielna kalkulacja na platformie takiej jak WaterFolder pozwala zaoszczędzić czas. Jeśli nie korzystasz jeszcze z narzędzi dostępnych na platformie WaterFolder, dowiedz się więcej o jego możliwościach: https://ecol-unicon.com/projektant/kalkulatory/

Inżynierowie chcą także więcej ciekawych inwestycji, aby móc realizować projekty wod-kan. które przyniosą im jak najwięcej satysfakcji zawodowej. Zagospodarowanie i monitoring wód opadowych to ważny aspekt projektów w branży wod-kan. Projektanci wskazują życzenie, aby eksploatatorzy korzystali z innowacyjnych systemów do monitorowania wody aby jeszcze bardziej zapobiec zanieczyszczeniom.

Rozwiązania eco-friendly – wspólnie dbajmy o środowisko

Projektanci wod-kan coraz częściej starają się wykorzystywać ekologiczne technologie i rozwiązania w swoich projektach, które pomagają w ochronie środowiska i ograniczeniu negatywnych skutków działalności człowieka.. „W trosce o środowisko” to hasło, które powinno przyświecać każdemu projektantowi. Inżynierowie branży wod-kan chcą, aby było więcej zieleni i łąk kwietnych czy ogrody deszczowe. Projektanci mówią stop betonozie i uszczelnianiu powierzchni.

Inżynierowie życzą sobie też lepszej współpracy między zarządcami systemu odwodnienia a projektantami, aby móc jeszcze efektywniej realizować swoje projekty. Holistyczne podejście do projektów w branży wod-kan oznacza, że projektanci powinni uwzględniać wszystkie aspekty projektu, od jego zarządzania, przez wykorzystanie nowych technologii, po wpływ na środowisko i społeczeństwo.

Życia bez stresu przede wszystkim

Życie bez stresu to też ważny cel każdego projektanta branży wod-kan. Dzięki dobremu zarządzaniu czasem i wiedzy, możemy zapewnić sobie życie bez niepotrzebnych zmartwień i sprawić, że nasze projekty będą wykonywane zgodnie z planem.