Szukaj

Kategoria: Wiedza

Pompownie i tłocznie to dwa różne podejścia w zakresie ciśnieniowego odprowadzania ścieków i wody deszczowej. Pierwsze ma zdecydowanie dłuższą tradycję i stanowiło do niedawna w zasadzie jedyny sposób ich transportu. Drugie to stosunkowo nowa alternatywa, która dodatkowo umożliwia separację części stałych w ściekach sanitarnych. Nie wiesz jaki system wybrać? Poznaj zalety i wady obu rozwiązań!

  • Jakie są zalety pompowni ścieków?
  • Największe minusy pompowni
  • Dlaczego warto wybrać tłocznię?
  • Minusy rozwiązań tłocznych
  • Tłocznie ścieków a przepompownie – podsumowanie

Przed podjęciem decyzji należy wziąć pod uwagę nie tylko aspekt ekonomiczny, ale także funkcjonalny i ekologiczny. Warto zacząć od dokładnej analizy istniejącego stanu instalacji sanitarnej, określenia sposobu współpracy z innymi jednostkami w systemie oraz ich specyfiki. Istotna jest też ilość ścieków, jaka ma być przepompowywana, gdzie obiekt ma być usytuowany, a także jakim budżetem dysponujemy.

Jakie są zalety pompowni ścieków?

Po pierwsze, można je stosować niemal wszędzie. Nie ma żadnych ograniczeń w stosowaniu przepompowni ścieków – poza ograniczeniami wynikającymi z dostępnej przestrzeni. Pompownię można zainstalować w niemal każdym systemie wod-kan.

Po drugie – koszty inwestycyjne instalacji pompowni ścieków są stosunkowo nieduże. W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku pojawiły się tzw. pompy zatapialne – czyli takie, które umieszcza się bezpośrednio w cieczy. Ich szczególnym typoszeregiem są rozwiązania jednozbiornikowe, w których pompa posiada wbudowany silnik. Silnik ten chłodzony jest przez ciecz – wodę bądź ścieki – otaczające pompę. Obecnie to najpopularniejszy typ pompowni, między innymi dlatego, że nie wymaga umieszczenia kanalizacji sanitarnej na dużej głębokości.

Pompownie stosuje się zazwyczaj do zarządzania wodą deszczową. Urządzenia te nie posiadają separatora części stałych, co może być problematyczne przy zarządzaniu ściekami, do których często trafiają różnego rodzaju śmieci. Jednak przy zarządzaniu wodą deszczową pompownia jest najlepszą możliwą opcją. Stosuje się je w kanalizacji wód opadowych, kanalizacji ogólnospławnej lub przy dużych różnicach dopływów.

Największe minusy pompowni

Największą wadą pompowni jest uciążliwa eksploatacja, związana z bezpośrednim kontaktem ze ściekami oraz odorami. Mokre środowisko utrudnia także wszelkie prace naprawcze i konserwacyjne. Powstające osady w połączeniu ze zwiększoną pojemnością zbiornika mogą też generować toksyczne opary wewnątrz systemu. Rozwiązaniem może być jednak system wentylacji grawitacyjnej z neutralizatorem odorów. Urządzenia tego typu pozwalają wyeliminować niepożądane działanie niebezpiecznych substancji chemicznych nawet w 95%. Wszystko dzięki wykorzystaniu właściwości węgla aktywowanego, który ma wysoką zdolność absorpcyjną. Dodatkowo cały proces eliminacji przykrych zapachów wspomagany jest impregnatem zasadowym (chemisorpcja).

Kolejnym istotnym problemem jest możliwość blokowania przez zanieczyszczenia wirników pomp czy odkładanie się piasku w zbiorniku retencyjnym, co przekłada się na szybsze zużycie pomp.

Następna istotna kwestia to wysoka awaryjność tego typu rozwiązania. Zdarza się, że do pompowni dostają się ciała stałe, które blokują znajdujące się w niej wirniki, lub że do zbiornika retencyjnego dostaje się piasek. Dlatego w niektórych pompowniach przed wlotem stosowane są kraty zatrzymujące kamienie, piasek czy inne zanieczyszczenia. Taka krata musi być jednak regularnie oczyszczana, a znajdujące się na niej zanieczyszczenia specjalnie utylizowane. Innym wyjściem jest rozdrabniarka. Niestety to dość kosztowne i kłopotliwe w eksploatacji rozwiązanie.

Tłocznia ścieków z układem 3-pompowym w Głownie

Dlaczego warto wybrać tłocznię?

Eksploatacja tłoczni jest znacznie lepiej oceniana przez użytkowników niż eksploatacja przepompowni. To hermetyczne systemy, w których główne moduły są umieszczone w suchym oraz wentylowanym korpusie. Dzięki brakowi uciążliwości odorowej stanowią z pewnością lepsze rozwiązanie w intensywnej zabudowie miejskiej.

Kolejnym argumentem przemawiającym za tłocznią są niższe koszty eksploatacyjne. Można śmiało zaryzykować stwierdzenie, że praktyce to właściwie urządzenia bezobsługowe. Dodatkowo nowoczesne tłocznie zużywają znacznie mniej energii w stosunku do tradycyjnej przepompowni.

Z uwagi na brak kontaktu ze ściekami codzienna obsługa systemu jest też łatwiejsza, bardziej higieniczna oraz zdecydowanie bardziej bezpieczna zarówno dla użytkownika, jak i samego środowiska. Wynika to nie tylko z wcześniejszej separacji części stałych, ale też łatwiejszego dostępu do pomp, zasuw i innych istotnych elementów urządzenia. Dodatkowo niezależne układy separacji, zawory oraz zasuwy pozwalają przeprowadzać prace serwisowe w trakcie normalnego działania tłoczni bez potrzeby wstrzymywania jej pracy.

Zastosowanie wysokosprawnych pomp o długiej żywotności poważnie redukuje koszty ewentualnych napraw, wymian czy serwisowania, a niezawodność elementów wyposażenia oraz wysokiej jakości materiały zapewniają komfort użytkowania tłoczni i jej prawidłową pracę przez długie lata.

Minusy rozwiązań tłocznych

Najpoważniejszym z nich jest dość wysoki koszt samej inwestycji. Nakłady na budowę tłoczni znacząco przewyższają koszty budowy tradycyjnej przepompowni.

Wybierając urządzenie do odprowadzania ścieków należy wziąć pod uwagę wielkość potencjalnych przepływów. Tłocznie pozwalają zazwyczaj na przepływ od 5 do 100 l na sekundę, tymczasem wielkość przepływu wód opadowych może sięgać nawet ponad 1000 l. Dlatego w ich przypadku zdecydowanie bardziej uzasadnionym ekonomicznie zarówno pod względem inwestycyjnym, a także eksploatacyjnym będą pompownie.

W bardziej rozbudowanych układach równoległych, opieranie się wyłącznie na jednym rozwiązaniu może być ryzykowne. Czasem skoki parametrów wymaganych na włączeniach bocznych małych dopływów mogą powodować problemy z pracą tłoczni. Z kolei wielkość dopływu ścieków do 20 m³/h w przypadku mniejszych przepompowni może powodować przewymiarowanie układu tłocznego i w efekcie wywoływać procesy gnilne w ściekach oraz emisję siarkowodoru.

Tłocznie ścieków a pompownia – podsumowanie

W naszej opinii na rynku jest miejsce zarówno dla tradycyjnych przepompowni, jak i nowoczesnych tłoczni ścieków. Nasze doświadczenia pokazują też, że nieźle sprawdzają się systemy mieszane wykonane na bazie różnego typu urządzeń. Kolejna opcja to montaż inteligentnego oprogramowania monitorującego i zarządzającego parametrami urządzeń BUMERANG SMART, które zwiększy bezpieczeństwo oraz niezawodność wybranego rozwiązania.

Aby pomóc Ci w wyborze optymalnego systemu, proponujemy krótkie podsumowanie:

Tłocznie ścieków Przepompownie ścieków
Koszty inwestycji Wysokie Niskie
Koszty eksploatacji Niskie Wysokie
Koszty serwisu oraz napraw Niskie Wysokie
Bezpieczeństwo i komfort eksploatacji Wysoki Niski
Awaryjność Niska Wysoka
Żywotność systemu Wysoka Niska
Technologia Skomplikowana Prosta
Rodzaj medium Ścieki sanitarne Wody opadowe, ścieki sanitarne, ogólnospławne, technologiczne
Miejsce gromadzenia medium Oddzielny moduł retencyjny Korpus urządzenia
Zwierciadło medium Zamknięte Otwarte
Separacja części stałych Tak Nie
Wielkość potencjalnych przepływów Od 5 do 100 l Nawet powyżej 1000 l
Możliwość serwisu oraz napraw podczas pracy Tak Nie
Zagrożenie odorowe Niskie Wysokie
Praca pomp Równoległa i naprzemienna Naprzemienna
Zużycie energii Niskie Wysokie
Dostęp do poszczególnych elementów Łatwy Trudny
Materiał Beton, żelbet, polimerobeton lub PEHD Beton, żelbet, polimerobeton lub PEHD
Odporność korozyjna Wysoka Niska
Możliwość zastosowania monitoringu BUMERANG SMART Tak Tak

Wobec wyraźnych zmian klimatycznych stajemy przed rosnącą skalą wyzwań oraz problemów, które mają i będą miały coraz większy wpływ na jakość naszego życia. Zanieczyszczenie powietrza, ekstremalne zdarzenia pogodowe, wyspy ciepła, nadmiar lub niedobór wody, utrata naturalnych siedlisk i bioróżnorodności czy wreszcie nierówności społeczne dotykają przede wszystkim aglomeracje miejskie. Tymczasem proste rozwiązania inspirowane naturą to nie tylko skuteczny sposób rozwiązywania kilku problemów naraz, ale także wymierne korzyści środowiskowe, społeczne i ekonomiczne.

  • Efekty zmian klimatu w miastach
  • Zalety rozwiązań bliskich naturze
  • Zbiorniki retencyjne, mokradła, niecki i rowy chłonne
  • Powierzchnie przepuszczalne
  • Ogrody deszczowe, zielone dachy, ściany i przystanki
  • Elementy zielono-niebieskiej infrastruktury w miastach – HYDROZONE

Coraz widoczniejsze i bardziej dotkliwe skutki zmian klimatu

Najpierw intensywna urbanizacja polskich miast i rola wody w zasadzie zredukowana do potrzeb gospodarczych i technologicznych. Potem komercjalizacja życia i galopujący konsumpcjonizm. I wreszcie tzw. rewitalizacja dająca złudne poczucie kontroli nad miejską przestrzenią, w rzeczywistości zakończona wycinką drzew i zalewem betonu… Wszystko razem spowodowało radykalne zmiany w środowisku miejskim, których skutki odczuwamy z roku na rok coraz częściej, dłużej i boleśniej.

Zdaniem ekspertów ze względu na wysoki poziom inwestycji, zagęszczenie ludności oraz infrastruktury, miasta to obszary wyjątkowo wrażliwe na zmiany klimatu. Obecnie  zamieszkuje je ponad 50% populacji, podczas gdy zajmują zaledwie 3% powierzchni Ziemi,  a prognozy mówią, że w 2050 r. będzie to już ¾ społeczeństwa!

Dokuczliwe skutki nadmiernej ingerencji w środowisko naturalne, z którymi już teraz przychodzi się mierzyć mieszkańcom miast to przede wszystkim:

  • dotkliwe fale upałów,
  • miejskie wyspy ciepła,
  • gwałtowne burze i deszcze nawalne,
  • wysoki odpływ powierzchniowy,
  • wzrost zagrożenia powodziowego,
  • przedłużające się okresy suszy i związane z nimi niedobory wody,
  • niekorzystny bilans wodny,
  • obniżenie poziomu wód gruntowych i pogorszenie warunków wegetacyjnych roślin,
  • zanieczyszczenie wód płynących i stojących,
  • emisja szkodliwych gazów,
  • wzrost zużycia energii i kosztów funkcjonowania miasta,
  • rozprzestrzenianie się chorób i epidemii.

Jakie są zalety rozwiązań bliskich naturze?

Błękitno-zielona infrastruktura (z ang. nature-based solutions) to wszelkiego typu rozwiązania, których głównym celem jest zatrzymanie wody deszczowej w miejscu opadu oraz jej infiltracja do gruntu. Opiera się na współpracy z przyrodą i wykorzystaniu naturalnie zachodzących w niej procesów, nie zaś próbach jej ujarzmienia. Z ekologicznego, ale także ekonomicznego punku widzenia, rozwiązania inspirowane naturą to najprostszy, a jednocześnie niezwykle efektywny sposób na zagospodarowanie wód deszczowych, zasilenie wód gruntowych i poprawę warunków wegetacyjnych zieleni miejskiej.

Elementy błękitno-zielonej infrastruktury nie tylko doskonale wkomponowują się w miejskie otoczenie, z powodzeniem je uzupełniając czy nawet zastępując, ale mogą też pełnić wiele ważnych funkcji jednocześnie, co jest szczególnie istotne w kontekście łagodzenia skutków oraz adaptacji do zmian klimatycznych. Np. zielone przestrzenie miejskie nie tylko umożliwiają swobodną infiltrację wód opadowych, ale także pochłaniają dwutlenek węgla, zmniejszają zanieczyszczenie powietrza, poprawiają jego wilgotność i jonizację, łagodzą efekt miejskich wysp ciepła, są doskonałym miejscem wypoczynku i szansą na bliski kontakt z naturą czy nawet okazją do poszerzania lub zacieśniania kontaktów międzyludzkich.

Koncepcja tego typu przedsięwzięć kładzie nacisk na równowagę i wzajemną zależność elementów zieleni i wody w powiązaniu z kształtowaniem przyjaznych mieszkańcom wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych. Trzeba jednak zaznaczyć, że skuteczność funkcjonowania błękitno-zielonej infrastruktury zależy od konsekwencji w jej zaplanowaniu, realizacji oraz utrzymywaniu.

Zbiorniki retencyjne, mokradła, niecki i rowy chłonne

Właściwie zaprojektowane naturalne lub sztuczne zbiorniki retencyjne o pojemności odpowiedniej do odpływu ze zlewni, to jeden ze skuteczniejszych sposobów na ochronę przyległych terenów przed zalaniem wodą spływającą z uszczelnionych powierzchni. Często tworzone są bardziej skomplikowane systemy, na które składają się zbiorniki podziemne, naziemne, jedno- lub wielokomorowe, szczelne oraz infiltracyjne, a także stawy, niecki czy rowy chłonne. Wraz z towarzyszącą im zielenią stanowią niezwykle cenny element krajobrazu miejskiego, ale mogą też pełnić inne funkcje np. przeciwpożarowe czy rekreacyjne.

Mokradła to z kolei swego rodzaju naturalne gąbki magazynujące opady, które dzięki dużej masie roślinnej i bioróżnorodności doskonale oczyszczają wodę oraz pełnią ważne funkcje biocenotyczne.

Rozwiązaniem stosunkowo łatwo wkomponowującym się w krajobraz miejski i stanowiącym skuteczny oraz ekonomiczny sposób na odwodnienie pobliskich ciągów komunikacyjnych są niecki infiltracyjne. Przyjmują postać płytkich i zazwyczaj trawiastych zagłębień terenu mających na celu krótkotrwałą retencję i infiltrację deszczówki do gruntu. Wykonuje się je pojedynczo lub w układach kaskadowych.

Rowy chłonne to liniowe elementy infiltracyjne budowane najczęściej wzdłuż dróg lub chodników, w których zgromadzona woda opadowa może przenikać do gruntu, a jej nadmiar odprowadzany jest dalej. Zazwyczaj sięga się po nie w miejscach, gdzie innego typu rozwiązania wymagające np. większej powierzchni nie mogą być zastosowane.

Powierzchnie przepuszczalne

Standardowe nawierzchnie betonowe lub asfaltowe latem szybko się nagrzewają, a w czasie deszczy tworzą kłopotliwe kałuże, które mogą utrzymywać się nawet przez dłuższy czas. Nawierzchnie przepuszczalne dzięki znajdującym się w nich otworom lub porowatej konstrukcji materiału umożliwiają przenikanie wody bezpośrednio do gruntu. Zastosowanie tego typu rozwiązań niesie za sobą szereg korzyści, takich jak: ograniczanie spływu powierzchniowego i odciążenie kanalizacji, zasilanie wód gruntowych, filtrowanie zanieczyszczeń oraz obniżanie temperatury powierzchni.

Istnieją różnego typu rozwiązania w tym zakresie, można np. wybrać betonową kostkę ułożoną w pewnych odstępach, ażurowe betonowe płyty, żwir czy kruszywa naturalne łączone żywicami syntetycznymi itp.

Ogrody deszczowe, zielone dachy, ściany i przystanki

Ogrody deszczowe mogą być budowane w pojemnikach lub bezpośrednio w gruncie i przybierają różnorodne formy zarówno pod względem kształtu czy wielkości, jak i rodzaju wykorzystanych w nich roślin. To coraz popularniejsze rozwiązania, które nie tylko spełniają funkcję dekoracyjną, lecz służą do filtrowania wody opadowej, zbierając ją i stopniowo oddając do ekosystemu. Złożone są z kilku warstw o zróżnicowanej przepuszczalności i chłonności, co umożliwia skuteczne usuwanie zanieczyszczeń podczas przesiąkania wody, zanim dostanie się ona do gruntu lub zostanie odprowadzona do odbiornika. Ogrody deszczowe w pojemnikach można z łatwością adaptować do różnych przestrzeni miejskich, takich jak trawniki, skwery, parkingi, dziedzińce czy podwórka.

Podobny i równie ozdobny charakter mają pasaże roślinne, które oczyszczają wodę deszczową spływająca z niewielkich powierzchni dzięki filtrom gruntowymi oraz odpowiednio dobranym kompozycjom roślinnym.

Zielone dachy to rozwiązania służące zwiększaniu ilości zieleni w intensywnie zabudowanych przestrzeniach miejskich. Dzięki zastosowaniu specjalnych substratów glebowych umożliwiają adaptację zieleni bez konieczności przeznaczania na nią dodatkowego terenu. Trzeba tutaj zaznaczyć, że obok terenów komunikacji, dachy stanowią główną powierzchnię zbierania opadów, stanowią bowiem około 40–50% całkowitej powierzchni obszarów nieprzepuszczalnych.

Innym niezwykle skutecznym sposobem na zatrzymanie spływającej wody w mocno zabudowanej przestrzeni oraz poprawę mikroklimatu są zielone ściany. Pomagają redukować skutki zmian klimatycznych na wiele sposobów: wzmacniają izolację termiczną budynków, a tym samym ograniczają potrzebę ogrzewania ich zimą lub chłodzenia latem, poprawiają izolację akustyczną, chroniąc przed miejskim hałasem, podnoszą jakość powietrza zarówno w pomieszczeniach, jak i na zewnątrz poprzez absorpcję zanieczyszczeń, generują przyjemny cień latem, łagodząc efekty miejskich wysp ciepła.

Zielone przystanki to stosunkowo nowe rozwiązanie z zakresu miejskiej architektury, które oprócz podstawowej funkcji zapewnienia zadaszenia oraz miejsc siedzących dla oczekujących pasażerów komunikacji miejskiej, zatrzymuje wodę deszczową i zapewnia przyjemną, zieloną przestrzeń. Przystanek jest zazwyczaj pokryty zielonym dachem, gdzie wodę opadową pobierają posadzone tam rośliny, a jej nadmiar zatrzymywany zostaje w skrzyni retencyjno-infiltracyjnej, z roślinami pnącymi porastającymi tył lub boki przystanku. Trafia do niej również spływ powierzchniowy z chodnika otaczającego przystanek, który kierowany jest następnie na pobliskie tereny zielone lub do strefy korzeniowej drzew.

Co ważne, wymienione przez nas rozwiązania oprócz zalet związanych z retencją i oczyszczaniem wody, a także poprawą mikroklimatu w mieście, wspierają różnorodność biologiczną, zapewniając siedliska dla ptaków i owadów!

Budowa zbiornika Hydrozone Benefit wraz z budową kanalizacji deszczowej w m. Międzywodzie

Innowacyjne elementy zielono-niebieskiej infrastruktury w miastach, czyli HYDROZONE

HYDROZONE to wielofunkcyjne zbiorniki retencyjne, które umożliwiają gromadzenie oraz podczyszczanie wód opadowych. Z jednej strony zwiększają bezpieczeństwo przeciwpowodziowe, z drugiej zaś dzięki zastosowaniu układów podczyszczających dają szerokie możliwości w zakresie zagospodarowania deszczówki w miejscu opadu. Może być ona wykorzystywana zarówno do podlewania miejskich terenów zielonych, takich jak parki, skwery, miejskie ogrody, trawniki czy klomby, jak również w celach sanitarnych czy przeciwpożarowych.

Zaletą systemów retencyjnych HYDROZONE jest kompaktowa budowa modułowa, która pozwala na montaż nawet w miejscach o bardzo ciasnej zabudowie.

Tego typu nowoczesne rozwiązanie może mieć istotny wpływ na zwiększenie atrakcyjności zlokalizowanych w pobliżu inwestycji. Woda deszczowa nie tylko zasili fontanny, wodne place zabaw czy tereny zielone, a zatem pozwoli racjonalniej gospodarować zasobami wody pitnej oraz ograniczyć koszty związane z jej eksploatacją. Może także posłużyć do stworzenia przyjaznej mieszkańcom strefy spokoju i relaksu.

Jednym z ciekawszych rozwiązań w zakresie zielono-niebieskiej infrastruktury jest zaprojektowany i zrealizowany w Łodzi zbiornik z układem hydrofitowym. Betonowy zbiornik z częścią podczyszczającą wodę opadową z zawiesiny mineralnej oraz substancji ropopochodnych zlokalizowany został pod ziemią, a na powierzchni widoczna jest jedynie bujna zieleń hydrofitowa, która pozwala dodatkowo na podczyszczanie wody z ewentualnych biogenów. Ta realizacja pokazuje również, jak szeroki jest zakres możliwości aranżacji terenu na powierzchni zbiorników HYDROZONE BENEFIT.

Inny przykład realizacji z HYDROZONE BENEFIT w roli głównej, to case study z nadmorskiego Międzywodzia. Zbiornik retencyjny okazał się skutecznym antidotum na dokuczliwe podtopienia gnębiące mieszkańców, ponieważ zapewnił magazynowanie wody pochodzącej z systemów deszczowych oraz dzięki zastosowaniu dodatkowych elementów podczyszczających – na jej ponowne wykorzystanie do celów m.in. podlewania zieleni. Bezpieczeństwo całemu układowi zapewnia innowacyjny system BUMERANG SMART pozwalający na bieżąco śledzić status monitorowanych obiektów i w razie wystąpienia zdarzeń niepożądanych generować odpowiednie alarmy oraz uruchamiać niezbędne procesy.

Miasta to miejsca, gdzie w ostatnich latach poważnie zaburzony został naturalny obieg wody. Na skutek gęstej zabudowy oraz utwardzania coraz większych powierzchni, deszczówka, zamiast wsiąkać w ziemię i zasilać wody podziemne, trafia bezpośrednio do kanalizacji. W efekcie już kilkunastominutowa ulewa potrafi sparaliżować ruch w mieście, a także doprowadzić do lokalnych podtopień czy zalań piwnic, domów lub budynków użyteczności publicznej. Najwyższy czas na masterplan i konkretne rozwiązania w zakresie retencji i wykorzystania deszczówki!

  • Jak wygląda sytuacja hydrologiczna w Polsce?
  • Czym jest masterplan odwodnieniowy?
  • Masterplan – najważniejsze kroki
  • Od ogółu do szczegółu, czyli 3 etapy masterplanu
  • Zbieranie danych i porządkowanie
  • Przygotowanie inwestycji
  • Strategia inwestycji dla całego miasta
  • Zbiorniki HYDROZONE, czyli konkretne sposoby na retencję i zarządzanie wodą opadową

Sytuacja hydrologiczna w Polsce

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z końca września 2021 roku, Polska znajduje się na 24. miejscu w Unii Europejskiej (czwartym od końca) pod względem odnawialnych zasobów słodkiej wody przypadających na jednego mieszkańca. Trzeba przy tym zaznaczyć, że nasze zasoby wodne są nie tylko ubogie, ale także sezonowo zmienne i obszarowo zróżnicowane.

Tę już niezwykle trudną sytuację, dodatkowo potęgują coraz poważniejsze zmiany klimatu oraz ekstremalne zjawiska, jakimi są z jednej strony dokuczliwe fale upałów, z drugiej zaś gwałtowne ulewy i burze. Cierpią nie tylko rolnicy, ale także mieszkańcy polskich miast, w których od kilkunastu lat obserwujemy coraz poważniejsze problemy hydrologiczne, takie jak:

  • susze,
  • powodzie i lokalne podtopienia,
  • zanieczyszczenie wody.

Wpływ na suszę meteorologiczną mają m.in. dwa czynniki: temperatura oraz opady. Średnia temperatura odnotowywana w Polsce w latach 1969–1990 wynosiła około 7,5°C, Ostatnie 20 lat to jednak systematyczny jej wzrost do obecnego poziomu 9,1°C, a w większych miastach nawet powyżej 10°C.

Roczna suma opadów w Polsce na przestrzeni lat zmienia się, są one zdecydowanie krótsze, rzadsze, za to coraz bardziej gwałtowne. Taki rodzaj opadów, ale także systematyczna likwidacja miejsc zielonych na rzecz utwardzonych powierzchni sprawiają, że nie jesteśmy w stanie zatrzymać wody opadowej w glebie.

Podczas, gdy w terenie zielonym deszczówka głównie wsiąka w ziemię i po powierzchni odpływa jej zaledwie około 10%, w miastach wartości spływu sięgają ponad 50%! Ostatnio dostępny na platformach streamingowych serial „Wielka woda” traktuje o powodzi tysiąclecia w roku 1997, która zalała południową i zachodnią Polskę, m.in. Wrocław i okolice. Do Wrocławia zbliżała się wtedy potężna fala powodziowa, natomiast hydrolodzy zlekceważyli ryzyko. Szybko okazało się, że naukowcy byli w błędzie. Miasto spotkało się z ogromną katastrofą, nie było gotowe na przyjęcie takiej ilości wody, z tak wielką falą nie były w stanie poradzić sobie ani zbiorniki retencyjne, ani wały przeciwpowodziowe (zbiornik retencyjny Dzierżoniów), nadeszła wielka powódź.

Odpowiedzią na te problemy jest koncepcja „miasta-gąbki”, czyli powrotu do natury, dzięki któremu możliwe będzie zatrzymywanie wody w miejscu jej opadu, a następnie powolne jej oddawanie. Najwyższy czas radykalnie zmienić podejście do deszczówki – jako potencjalnego źródła zasobów wodnych, a nie zagrożenia!

Czym jest masterplan odwodnieniowy?

Samo pojęcie masterplanu odwodnieniowego wywodzi się z urbanistyki i oznacza ogólną strategię rozwoju danego miasta czy obszaru. To taki rodzaj planu, który uwzględnia wszelkie rodzaje danych w zakresie zabudowy, urbanizacji, samego krajobrazu czy zagospodarowania terenu.

Masterplan odwodnieniowy powinien stanowić nadrzędny dokument planistyczny, który obejmuje różne problemy w zakresie zarządzania wodą w mieście. Daje bowiem ogląd całości, pozwala szerzej spojrzeć na problemy i odpowiedzieć na pytanie, jakie działania oraz inwestycje są niezbędne, a jednocześnie, które z nich będą optymalne dla gospodarki.

Masterplan – najważniejsze kroki

Punktem wyjścia w tworzeniu planu powinny być badania i analiza stanu obecnego, czyli realna ocena sytuacji oraz zdefiniowanie konkretnych problemów. Tylko wtedy możliwe jest  opracowanie zestawu efektywnych działań i rozwiązań.

Wymaga to jednak kilku ważnych kroków:

  • wiedzy o systemie odwodnieniowym, czyli inwentaryzacji systemu odwodnieniowego,
  • mapy problemów, tzn. identyfikacji zdarzeń i stworzenia jednej spójnej bazy danych w postaci geograficznego systemu informacyjnego, pozwalającego na łatwiejszą ich analizę oraz dającego zupełnie nową jakość informacji,
  • rozpoznania przyczyn, w czym pomoże odpowiednie modelowanie istniejącego stanu,
  • rozwiązania pilnych problemów, porządkując jednocześnie działania i nadając im odpowiednią kolejność oraz priorytety,
  • zrównoważonego zarządzania systemem oraz jego rozbudowy.

Etap I – zbieranie danych i porządkowanie

Przy tworzeniu masterplanu, zaczynamy od ogólnej analizy topograficznej. Należy zweryfikować, jakie jest nachylenie oraz spadki terenu. Warto też wyznaczyć linie spływu powierzchniowego uzupełnione o cieki i zlewnie cieków, a także sprawdzić, czy na drodze spływów nie znajdują się ważne obiekty, takie jak osiedla, szkoły, szpitale lub drogi. To w miarę prosta analiza, ale dostarcza wielu naprawdę cennych informacji. Kolejną ważną rzeczą są dane na temat zagospodarowania terenu. To bowiem przekłada się na stopień uszczelnienia powierzchni, a w konsekwencji ilość wód odpływających z danego rejonu.

Na tak zebrane informacje nakładamy istniejący system odwodnieniowy w postaci kanalizacji deszczowej, cieków czy zbiorników. Zdecydowanie warto, a nawet trzeba zlokalizować miejsca, gdzie wątpliwości jest najwięcej. Uzyskane dane pozwolą bowiem na ogólną ocenę funkcjonowania systemu. Tam, gdzie problemy występują w strefach skanalizowanych, możemy z dużym prawdopodobieństwem założyć, że wynikają z przeciążeń systemu. Z kolei zalania w systemach nieskanalizowanych mogą świadczyć o braku odwodnień lub wynikać z ukształtowania terenu.

Dzięki zebranym w ten sposób danym możemy stworzyć różnego typu statystyki i zestawienia, które będą pomocne w kolejnych działaniach.

Etap II, czyli przygotowanie inwestycji

W tym miejscu naszego planu przechodzimy do prac bardziej inżynieryjnych, polegających na uszczegóławianiu zebranych danych oraz budowie modelu hydrodynamicznego. Takie podejście pozwoli odpowiedzieć na bardziej indywidualne problemy oraz zweryfikować, które elementy czy odcinki są faktycznie przeciążone.

Powstały w ten sposób model stanu istniejącego, warto następnie skalibrować, czyli przeprowadzić testy z użyciem deszczomierzy i przepływomierzy. Zweryfikuje ona, w jakim stopniu nasz model pasuje do rzeczywistości, ale także czy przyjęte przez nas założenia są słuszne.

I wreszcie istota planu, czyli modelowanie proponowanych działań. Przystępujemy do opracowywania konkretnych kroków w celu poprawy istniejącego stanu.

Wydawałoby się, że to już koniec masterplanu, ale tak naprawdę to dopiero początek. Nie możemy bowiem ratować tylko tego, co tego ratunku wymaga. Musimy pamiętać, że robimy plan na przyszłość, która najprawdopodobniej będzie się dynamicznie zmieniać. Dlatego dokument musi być ciągle aktualizowany i weryfikowany, a także powinien uwzględniać coraz poważniejsze zmiany klimatu oraz potrzeby miast.

Ostatni etap – strategia inwestycji dla całego miasta

W zasadzie, jeżeli etap uszczegółowienia udałoby się przeprowadzić dla wszystkich jednostek odwodnieniowych i podsumować proponowane działania, mamy gotową strategię inwestycyjną miasta. Zwymiarowane działania ze sprawdzonym oddziaływaniem systemów odwodnieniowych dla całego miasta pozwolą ustalić najważniejsze priorytety oraz oszacować koszty inwestycji. Dzięki temu uzyskujemy odpowiednie narzędzie, pozwalające zdefiniować warunki techniczne oraz sformułować wytyczne w zakresie planowania przestrzennego, rozbudowy istniejącej infrastruktury odwodnieniowej, kształtowania błękitno-zielonej infrastruktury czy działań promocyjnych.

Mając ogląd całości, możemy już w szczegółach określić, gdzie i jakie działania są niezbędne. Dobrze wykonany masterplan to gwarancja najbardziej efektywnego wydatkowania pieniędzy na rozwiązania, które zdecydują o przyszłości i jakości życia w całym mieście!

Zbiorniki HYDROZONE, czyli konkretne sposoby na retencję i zarządzanie wodą opadową

HYDROZONE produkcji Eco-Unicon to innowacyjne i wielofunkcyjne podejście do problemu retencji oraz systemów deszczowych. Odpowiada różnym potrzebom w zakresie gromadzenia, podczyszczania oraz wykorzystania wód opadowych i roztopowych w mieście. Modułowa budowa naszych zbiorników oraz różne opcje konfiguracji poszczególnych elementów wyposażenia, doskonale sprawdzą się nawet w najbardziej ciasnej zabudowie.

Jednym z ciekawszych rozwiązań w zakresie retencji oraz oczyszczania wód opadowych jest inwestycja przy ul. Liściastej w Łodzi. Zaprojektowano i zbudowano tu betonowy zbiornik z częścią podczyszczającą, w której zastosowany został układ hydrofitowy. W pierwszej części systemu woda oczyszczana jest z zawiesiny mineralnej. Następnie sekcja lamelowa usuwa z niej ewentualne substancje ropopochodne, by wreszcie mogła trafić do komory rozdziału i z pomocą systemu pompowego zasiliła hydrofit. Zbiornik zlokalizowany został pod ziemią, a z poziomu terenu widać tylko bujną zieleń, która dodatkowo podczyszcza wodę z potencjalnych biogenów.

Układem podziemnym, także niewidocznym z poziomu terenu, jest HYDROZONE BENEFIT zastosowany w Gorzowie Wielkopolskim. To nowoczesne rozwiązanie, które dzięki systemowi rozsączania pozwala na wykorzystanie retencjonowanej wody do nawadniania i podlewania. Cały teren zmieniony został w park rekreacyjny, gdzie szalet miejski zasilany jest również deszczówką. Pracą urządzeń steruje tu innowacyjne oprogramowanie BUMERANG SMART, będące integralnym elementem zbiorników retencyjnych produkcji Eco-Unicon.

Co ważne, inteligentny system monitoringu BBUMERANG SMART może również współpracować z innymi, istniejącymi już obiektami sieci kanalizacji deszczowej oraz sanitarnej. Przykładem takiego wdrożenia jest Starogard Gdański, gdzie na wybudowanym wcześniej zbiorniku o pojemności ponad 8 500 m3 została zainstalowana cała infrastruktura umożliwiająca stałą kontrolę oraz zarządzanie wodami opadowymi.

Posłużyło do tego wcześniejsze modelowanie zlewni w zakresie jej odpowiedzi na określoną ilość opadów. Tak stworzone algorytmy pracy zbiornika, w zależności od napełnienia, pozwalają sterować retencją tak by woda deszczowa była zawsze dostępna.

Kolejna realizacja to zakończona niedawno budowa, tym razem naziemnego zbiornika retencyjnego „sobierajczyka” wraz z pełną infrastrukturą towarzyszącą oraz automatycznym sterowaniem systemem w Chojnicach. Stanowi ona dość nietypowe rozwiązanie w zakresie możliwości zarządzania dopływem. Komora rozdziału została podzielona tu na 3 sekcje i w każdej znajduje się monitoring badający jakość wody. W przypadku sygnału o ewentualnym zanieczyszczeniu sanitarnym, następuje przekierowanie ścieków ze zbiornika retencyjnego do zbiornika buforowego wyposażonego w automatyczny system odpompowania do kanalizacji sanitarnej.

W oparciu o badania topografii terenu oraz analizę istniejącej kanalizacji deszczowej i retencji zbiornikowej opracowane zostały założenia do stworzenia modelu hydrodynamicznego na osiedlu Budziwój w Rzeszowie. Dzięki zebranym danym możliwe było zaprojektowanie, a następnie wdrożenie Systemu Inteligentnego Sterowania Retencją Zbiornikową (SISRZ).

Cały układ został wyposażony w odpowiednie systemy zastawek z napędami elektrycznymi sterującymi pracą kolektorów deszczowych. Zbiorniki wyposażone zostały dodatkowo w automatyczne układy umożliwiające ciągły pomiar napełnienia kanałów i zbiornika na podstawie aktualnej prognozy pogody i danych z lokalnej stacji meteorologicznej.

Dzięki takiemu rozwiązaniu zmaksymalizowana została objętość zatrzymywanej wody opadowej w zbiornikach retencyjnych i kolektorach z retencją rurową, a jednocześnie zapewnione większe bezpieczeństwo powodziowe w czasie trwania opadów nawalnych. Tak zgromadzona woda wykorzystywana jest obecnie głównie do celów komunalnych.

Kanalizacja ogólnospławna odprowadza ścieki bytowo-gospodarcze i opadowe wspólnym kanałem. Dlatego też, w przypadku przepełnienia, np. podczas nawalnych deszczy, istnieje poważne ryzyko przekroczenia przepustowości oczyszczalni i zrzutu nieoczyszczonych ścieków do odbiornika. Rozwiązaniem tego typu problemów mogą być systemy do usuwania osadów oraz urządzenia do kontroli przepływu HST.

  • Zagrożenie sanitarne wywołane zagniwaniem ścieków
  • Technologie zapobiegające zagniwaniu ścieków
  • Urządzenia HST i kompleksowe wsparcie Ecol-Unicon
  • Strumienica napowietrzająco-płucząca AWS Jet Cleaner
  • Klapa płucząca AWS Flush Gate

Zagniwanie ścieków poważnym zagrożeniem sanitarnym

Zagniwanie ścieków oraz towarzyszące im uciążliwe odory powstają na skutek niedoboru tlenu w rozległych systemach kanalizacji oraz w długich rurociągach tłocznych. Dochodzi do niego już po kilku godzinach przebywania ścieków w rurociągu, a jego konsekwencje mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia zarówno mieszkańców, jak i ekip technicznych. Jednocześnie oczyszczanie takich ścieków staje się mniej efektywne i bardziej energochłonne.

W wyniku niedostatecznego napowietrzenia ścieków dochodzi do ich zagniwania. W efekcie następuje utlenienie siarkowodoru i powstawanie szkodliwego dla materiałów sieci kanalizacyjnej kwasu siarkowego.

Siarkowodór wywołuje korozję betonu oraz konstrukcji i urządzeń metalowych. Przyczynia się także do pienienia ścieków i rozwoju bakterii nitkowatych oraz tlenowych chemotroficznych bakterii siarkowych. To gaz, który powoduje najwięcej zatruć oraz zgonów wśród pracowników związanych z eksploatacją systemów wodociągowo-kanalizacyjnych. Jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ w wyższych stężeniach jest zupełnie niewyczuwalny.

Technologie zapobiegające zagniwaniu ścieków

Wbrew pozorom, wydatki inwestycyjne i eksploatacyjne rozwiązań mających na celu zapobieganiu zagniwaniu ścieków nie są wysokie i powinny zostać przewidziane już na etapie projektowania systemu kanalizacyjnego. Dzięki nim możliwe jest nie tylko efektywniejsze działanie oczyszczalni ścieków, ale też poważne obniżenie kosztów jej eksploatacji.

Najczęściej wykorzystuje się systemy napowietrzania ścieków lub ich usuwania z pomocą powietrza lub wody, takie jak:

  • przedmuchiwanie rurociągu sprężonym powietrzem,
  • napowietrzanie ścieków sprężonym powietrzem,
  • płukanie wodą.

Innym stosowanym rozwiązaniem jest aplikacja preparatów chemicznych wiążących związki siarkowodoru lub hamujących rozwój bakterii. Ta metoda generuje jednak większe koszty i zwiększa ryzyko korozji betonu lub metali. Wymaga także odpowiednich pomp dozujących oraz urządzeń do pomiaru stężenia siarkowodoru. Poza tym, związki chemiczne, takie jak azotany lub sole żelaza nie są usuwane całkowicie podczas oczyszczania ścieków i mogą trafić do środowiska.

Urządzenia HST i kompleksowe wsparcie Ecol-Unicon

 Niemieckie rozwiązania produkcji HST Systemtechnik takie jak systemy do usuwania osadów, pozwalają utrzymać optymalny stan sieci kanalizacyjnych. To innowacyjne oraz efektywne produkty integrujące technologie informacyjne z obsługą i zarządzaniem obiektami.

Wyłącznym dystrybutorem produktów HST w Polsce jest Ecol-Unicon, firma która razem z niemieckim partnerem realizuje kompleksowe usługi od samego projektu, przez etap realizacji, aż po serwis.  Ecol-Unicon oferuje pełne wsparcie w zakresie planowania, doradztwa, oceny, wymiarowania czy dokumentacji planistycznej całej instalacji wodno-kanalizacyjnej.

Strumienica napowietrzająco-płucząca AWS Jet Cleaner

 Strumienica napowietrzająco-płucząca AWS Jet Cleaner to potężna i bardzo wydajna pompa z zestawem dysz. Może być wykorzystywana w kanalizacji ogólnospławnej, oczyszczalniach ścieków, zbiornikach retencyjnych oraz podczas obróbki wody technologicznej.

AWS Jet Cleaner wytwarza mieszaninę wodno-powietrzną jako strumień napędowy i czyszczący. Pozwala to na skuteczne eliminowanie procesów zagniwania ścieków podczas ich dłuższego przetrzymywania.

To w pełni zautomatyzowane urządzenie czyszczące, które w wersji standardowej składa się z agregatu pompowego oraz zestawu wtryskiwaczy. Obrotowa dysza AWS jest wyposażona w zestaw inżektorów, które pozwalają na duży promień spłukiwania nawet przy bardzo różnych geometriach zbiorników.

Zanieczyszczenia odprowadzane są tutaj wraz z opróżnianiem zbiornika. Podczas opróżniania dysza pracuje w trybie przerywanym lub ciągłym, zgodnie z ustalonymi punktami przełączania. Dodatkowo czyszczenie wspomagane jest przez wykonywane ruchy obrotowe.

Wykorzystywane w strumienicy oprogramowanie HydroMatic pozwala na energooszczędną kontrolę całego procesu z rzeczywistym monitorowaniem wyników. Możliwe jest też indywidualne dostosowanie trybu pracy urządzenia do lokalnych warunków.

Dane o efektywności płukania są na bieżąco rejestrowane przez ekran umieszczony na dnie zbiornika. Pozwala to w prosty sposób monitorować skuteczność realizowanych działań. Lokalizację i intensywność osadów można określić wprowadzając dane ręcznie do panelu sterowania lub automatycznie za pomocą kamery optycznej.

Klapa płucząca AWS Flush Gate

AWS Flush Gate to niezwykle efektywny i w pełni automatyczny system stosowany do usuwania osadów z kanalizacji ogólnospławnej oraz zbiorników retencyjnych. Działa w oparciu o zamontowane czujniki w zbiornikach i polega na wykorzystywaniu zgromadzonej wody do płukania dna zbiornika. Otwarcie włazu powoduje wytworzenie silnej fali, która bezpiecznie wypłukuje nagromadzony osad.

Powyżej odcinka wymagającego płukania umieszczana jest komora zamykana za pomocą klapy. Pozwala ona na automatyczne otwieranie komory w momencie wymaganego usunięcia osadu z instalacji. Przez pozostały czas woda jest magazynowana w komorze, co gwarantuje możliwość czyszczenia kanalizacji nawet przy bezdeszczowej pogodzie.

Dzięki lekkiemu korpusowi i systemowi dociskania, klapa AWS Flush Gate nie wymaga dodatkowych mechanizmów opóźnionego zamykania, minimalizuje straty hydrauliczne oraz pozwala na całkowite opróżnienie zbiornika.

Więcej o urządzeniach wspierających rozwiązania kanalizacji ogólnospławnej HST znajdziecie na naszej stronie internetowej. Zachęcamy także do zapisu do newslettera, żeby być na bieżąco ze wszystkimi nowościami z branży wodno-kanalizacyjnej.

Transformacja cyfrowa stała się faktem i proces ten nie omija także branży wodno-kanalizacyjnej. Tym bardziej, że tradycyjne rozwiązania nie przystają już do radykalnie zmieniających się warunków klimatycznych oraz postępującej urbanizacji. Starzejąca się infrastruktura niesie ze sobą ryzyko coraz poważniejszych awarii bądź kosztownych przestojów. Jak zwiększyć bezpieczeństwo oraz efektywność pracy urządzeń ochrony wód? Odpowiedzią jest innowacyjny system monitoringu i zarządzania – BUMERANG SMART.

Najważniejsze przesłanki wprowadzania innowacji w branży wod-kan

Branża wodno-kanalizacyjna robi coraz większe postępy w zakresie digitalizacji procesów oraz rozwoju nowych technologii. Nadal jednak istnieje sporo wyzwań, jakie niesie dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość oraz nowe regulacje prawne.

Z jednej strony bowiem rośnie częstotliwość oraz siła gwałtownych zdarzeń wywołanych zmianami klimatu, która skutkuje coraz poważniejszymi przeciążeniami, a także awariami pracy sieci wodno-kanalizacyjnych. Z drugiej zaś postępująca „betonoza”, czyli budowa nieprzepuszczalnych powierzchni, ogranicza możliwości absorpcji deszczówki podczas burz czy nawalnych deszczy.

To poważne problemy, z którymi nie poradzą sobie dotychczasowe, mocno przestarzałe rozwiązania. Dodatkowo, wobec rosnących niedoborów czystej wody, rośnie też presja wywierana na przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, by obniżać koszty eksploatacji.

Sektor gospodarki wodnej warunkuje dostęp do wody pitnej, ale też gwarantuje zagospodarowanie wód opadowych oraz bezpieczeństwo odprowadzanych ścieków. Staje się więc kluczowym elementem tzw. smart cites, a inteligentne systemy monitoringu oraz zdalnego sterowania to nieodłączne elementy nowoczesnych systemów wodociągowo-kanalizacyjnych.  Nie tylko stanowią ogromne wsparcie w bieżącym zarządzaniu infrastrukturą, ale też przyczyniają się do wzrostu poziomu ochrony przeciwpowodziowej. Umożliwiają też skuteczniejsze zarządzanie retencją i wykorzystaniem deszczówki.

Innowacyjne rozwiązanie BUMERANG SMART

BUMERANG SMART to inteligentne oprogramowanie służące do zarządzania pracą urządzeń i obiektów w różnego typu rozwiązaniach związanych z eksploatacją wody.  Stanowi integralny element zbiorników retencyjnych HYDROZONE, pompowni, tłoczni ścieków oraz oczyszczalni BIOFIT produkcji Ecol-Unicon. Może też współpracować z innymi obiektami sieci kanalizacji deszczowej oraz sanitarnej.

Dane, statusy oraz stany urządzeń są udostępniane eksploatatorom systemu z poziomu przeglądarki internetowej. Dzięki temu na bieżąco mogą oni monitorować pracę wszystkich urządzeń. Stanowi to nie tylko wsparcie w sterowaniu bieżących procesów, ale także wykorzystuje się je w długoterminowych planach rozwoju działalności eksploatacyjnej.

System BUMERANG SMART pozwala na zbieranie i archiwizowanie wszystkich danych, ich swobodne przeglądanie oraz analizę. Stanowi to więc źródło wiedzy oraz podstawę do optymalizacji i poprawy funkcjonowania monitorowanych obiektów. Sprawdza się także do planowania prac serwisowych, konserwacyjnych czy modernizacyjnych.

Jak działa inteligentny systemy wod-kan?

Prawidłowe i efektywne sterowanie procesami technologicznymi możliwe jest jedynie przy dostępie do pełnych oraz wiarygodnych informacji pomiarowych w czasie rzeczywistym. Dlatego na obiektach systemu instalowane są urządzenia pomiarowe, takie jak liczniki czy sondy oraz przepływomierze i urządzenia wykonawcze w postaci pompowni, zasuw lub zastawek.

W razie wystąpienia niepożądanych zdarzeń, system generuje odpowiednie alarmy oraz umożliwia automatyczne uruchamianie procesów. Eksploatatorzy mają też możliwość zdalnego sterowania elementami infrastruktury.

Oprócz tego pobierane są dane z serwisów pogodowych oraz lokalnych deszczomierzy. Dzięki nim możliwe jest skuteczniejsze zarządzanie obiektami i wodą deszczową, tak by zapewnić jak największą ilość wody dostępnej do wykorzystania na cele komunalne. Istotne jest jednoczesne zapewnienie bezpiecznej rezerwy na przyjęcie gwałtownych opadów.

Inteligentny system sterowania retencją w Starogardzie Gdańskim

Wdrożenie BUMERANG SMART w Starogardzie Gdańskim

Jednym z przykładów wdrożenia instalacji BUMERANG SMART może być zrealizowany w Starogardzie Gdańskim projekt związany z przebudową ulicy Iwaszkiewicza. Jego celem było odciążenie kanalizacji deszczowej w zlewni oraz opóźnienie spływu powierzchniowego.

Na terenie wokół ulicy powstała pełna infrastruktura umożliwiająca zatrzymanie i zagospodarowanie wód opadowych. Do niej została przyłączona istniejąca sieć odwodnieniowa. Oddany do użytku zbiornik retencyjny został wyposażony w nowoczesną armaturę oraz system sterowania BUMERANG SMART, który pozwolił na prawdziwie efektywne zarządzanie wodami odpływowymi i umożliwienie ich lepszego wykorzystania.

Odpływ sterowany jest obecnie przez zautomatyzowany system. Dzięki niemu możliwe są: bieżąca kontrola napełnienia zbiornika, sterowanie odpływem oraz monitoring miejskiego pola opadowego.

Ponadto wykonane zostały prace związane z montażem zastawki z napędem elektrycznym, czujnika poziomu wody oraz instalacją stacji meteorologicznej z rejestratorem opadu. W przypadku braku opadów, woda w zbiorniku jest zatrzymywana i możliwy jest jej pobór. Każda aktualizacja numerycznych prognoz pogody dla danej lokalizacji powoduje odpowiednie działania algorytmów zaszytych w systemie monitoringu Bumerang Smart. Opady o dużej intensywności wykryte przez deszczomierz laserowy, zainstalowany w bezpośredniej bliskości zbiornika, mogą powodować korekty w działaniach algorytmów opartych na prognozach pogody. Efektem może być konieczność zwiększonego otwarcia zastawki i szybszego odprowadzenia wód do odbiornika.

Na potrzeby wdrożenia systemu BUMERANG SMART opracowany został też kompleksowy model natężeń i warstw deszczy miarodajnych dla zlewni zbiornika retencyjnego. Dokonano modelowania hydrologiczno-hydraulicznego, a także przygotowano scenariusze pracy systemu sterowania wodami opadowymi.

Więcej na temat systemu BUMERANG SMART przeczytacie na dedykowanej do tego stronie internetowej. Z kolei więcej naszych realizacji znajdziecie w tym miejscu.

Separatory to urządzenia, które pozwalają oddzielić szkodliwe dla środowiska substancje ropopochodne występujące w ściekach technologicznych lub wodach opadowych i roztopowych pochodzących z powierzchni utwardzonych. Separatory służą również do oddzielania tłuszczy. W zależności od rodzaju obiektu i wielkości zlewni, rynek oferuje szeroki wybór nowoczesnych, a przede wszystkim skutecznych rozwiązań. Pamiętajmy jednak, że ważny jest nie tylko sam wybór urządzenia, ale także etap realizacji inwestycji oraz jej późniejszej eksploatacji.

Co należy wziąć po uwagę przy wyborze odpowiedniego urządzenia?

W pierwszej kolejności należy określić przepływ nominalny (Qnom) ze zlewni, przy którym dla urządzeń I klasy według normy PN-EN 858-1 dla urządzeń Ecol-Unicon następuje zatrzymanie powyżej 99% zanieczyszczeń ropopochodnych. Musimy sprecyzować też przepływ maksymalny (Qmax), przy którym nie ma niebezpieczeństwa wypłukania zgromadzonych zanieczyszczeń. Na podstawie przepływu nominalnego i maksymalnego określana jest przepustowość nominalna i maksymalna ze zlewni.

Pamiętajmy, że przepustowość docelowego separatora musi być większa niż ta sugerowana w projekcie, ale nigdy mniejsza! Należy też dokładnie określić średnicę rur wlotowych i wylotowych w projektowanej instalacji.

Kolejna ważna rzecz to przystosowanie do obciążeń w miejscu posadowienia oraz zwieńczenie w postaci włazu lub przykrycia włazowego. Warto sprawdzić, czy jest on uwzględniony w wycenie, czy będziemy musieli zakupić ten element dodatkowo. W przypadku separatorów zlokalizowanych w terenie najazdowym stosowane są włazy klasy D400, natomiast w przypadku terenu nie najazdowego stosowane są włazy klasy A15 lub bezklasowe przykrycia włazowe. Rodzaj zwieńczenia powinien zostać określony w projekcie.

Jeżeli separator będzie znajdować się pod powierzchnią jezdni lub chodnika, właz powinien być usytuowany na tym samym poziomie co powierzchnia terenu. W przypadku montażu w terenie zielonym, umiejscowienie włazu można zaplanować na tym samym poziomie lub ponad terenem.

W obu sytuacjach inwestor powinien otrzymać od projektanta informacje dotyczące rzędnych terenu oraz dna kanału, które pomogą w określeniu jego głębokości posadowienia. W celu dostosowania położenia pokrywy separatora do rzędnej terenu można zastosować dodatkową nadbudowę z kręgów o średnicy odpowiadającej średnicy korpusu.

Decydując się na inwestycję, stajemy też przed wyborem materiału, z jakiego zbudowany będzie korpus separatora. Na rynku dostępne są różne rozwiązania, z których najbardziej popularne to separatory w korpusach betonowych oraz separatory w korpusach PE-HD. Wybór rodzaju materiału korpusu zależy od indywidualnych potrzeb inwestora. Materiał korpusu powinien być dostosowany do rodzaju medium, które dopływa do urządzenia.

Na koniec należy sprawdzić kompletność wyposażenia separatora. Ważne, czy jest to urządzenie z kompletnym wyposażeniem czy będzie konieczny zakup elementów wnętrza wyposażenia, niezbędnych w celu zapewnienia poprawności jego działania.

Należy pamiętać, że separator w myśl aktualnych przepisów prawnych jest wyrobem budowlanym. W związku z tym dostawca urządzenia jest zobligowany do przedłożenia odpowiednich dokumentów dopuszczających.

Firma Ecol-Unicon oferuje kompletne rozwiązania, posiadające wszystkie wymagane prawem dokumenty, potwierdzające możliwość ich stosowania jako wyrobów budowlanych. Stanowią one element specyfikacji technicznej będącej podstawą deklarowanych właściwości użytkowych.

Na co warto zwrócić uwagę podczas realizacji inwestycji?

Po pierwsze, musimy zdecydować, czy wybieramy odbiór osobisty, czy realizowany przez firmę. W jednym i drugim przypadku warto znać wagę najcięższego elementu, ponieważ planując rodzaj sprzętu do rozładunku, dostosowuje się go właśnie do niego.

Kolejna kwestia, istotna zarówno podczas montażu, jak też w momencie rozładunku, to uchwyty montażowe. Każda firma ma inny rodzaj tego typu rozwiązań. W przypadku Ecol-Unicon są to kotwy i uchwyty kulowe, pozwalające na wygodny i szybki montaż urządzenia.

I wreszcie instrukcje montażu i eksploatacji. Każdy sprzedawca separatora powinien je dostarczyć inwestorowi jeszcze przed dostawą urządzenia. Tak by ten mógł się z nimi wcześniej zapoznać i odpowiednio przygotować.

Etap eksploatacyjny separatora

Niezwykle istotnym elementem realizacji inwestycji jest gwarancja. Firma Ecol-Unicon daje gwarancję na całe urządzenie, należy jednak pamiętać, że może ona stracić ważność na skutek samowolnych przeróbek lub instalacji niezgodnej z dostarczoną instrukcją montażu i eksploatacji.

Aby zapewnić dobry stan urządzeń, należy w sposób szczególny przestrzegać zasad eksploatacji. Jej podstawą są okresowe przeglądy, które, zgodnie z przepisami polskiego prawa, w przypadku separatorów powinny odbywać się co najmniej 2 razy w roku.

By uniknąć poważniejszych awarii, niezwykle ważne jest też systematyczne usuwanie osadów, czyszczenie urządzeń oraz regularny serwis i naprawa. Częstotliwość takich działań uwarunkowana jest zwykle wydajnością urządzenia, ilością dopływających ścieków oraz ich charakterem.

W przypadku urządzeń produkcji Ecol-Unicon, czynności te nie wymagają schodzenia do wnętrza urządzenia i mogą odbywać się z powierzchni terenu. Warto na to zwrócić uwagę, ponieważ nie wszystkie dostępne na rynku rozwiązania to umożliwiają.

Montując separatory, dobrze jest je wyposażyć w instalacje alarmowe monitorujące poziom warstwy osadu, oleju i przepełnienia. Pozwalają one na rejestrację zdarzeń wymagających doraźnego działania oraz optymalizację pracy urządzeń. Dzięki temu możemy poważnie obniżyć koszty eksploatacji urządzenia.

Instalacja separatora to poważna inwestycja. Dlatego, aby uniknąć przykrych niespodzianek, najlepiej skorzystać z usług doświadczonego projektanta. Może też w tym być pomocna platforma dla projektantów – WaterFolder, pozwalająca na dobór urządzeń z branży wodno-kanalizacyjnej. Platforma zbiera w jednym miejscu wiedzę i doświadczenie wielu inżynierów, a korzystając z kalkulatora otrzymujemy praktycznie gotowy dobór urządzenia dla określonych warunków.

Okresowe wezbrania rzek, czy to na skutek długotrwałych opadów, czy też wiosennych roztopów, to zjawiska dla naszej strefy geograficznej jak najbardziej naturalne. Niestety, w obliczu poważnych zmian klimatu, coraz częściej mamy do czynienia z niebezpiecznymi opadami o charakterze nawalnym, które prowadzą do poważniejszych zjawisk, jakimi są powodzie. Dlatego potrzebujemy konkretnych rozwiązań w zakresie zwiększenia retencji i wykorzystania wody opadowej.

  • Czym jest powódź?
  • Zmiany klimatu oraz ingerencja człowieka w gospodarkę wodną
  • Zarządzanie ryzykiem przeciwpowodziowym
  • Nowoczesne zabezpieczenia przeciwpowodziowe – zbiorniki retencyjne HYDROZONE
  • HYDROZONE – wdrożenia i korzyści

Czym jest powódź?

Zgodnie z definicją przyjętą przez ustawę o Prawe wodnym, powódź należy rozumieć jako czasowe pokrycie przez wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wodą, w szczególności wywołane przez wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, z wyłączeniem pokrycia przez wodę terenu wywołanego przez wezbranie wody w systemach kanalizacyjnych[1].

W rzeczywistości to jedno z najbardziej niebezpiecznych i gwałtownych zjawisk, które niesie ze sobą ogromne straty ekonomiczne, środowiskowe, a nawet ofiary w ludziach.

Zmiany klimatu oraz ingerencja człowieka w gospodarkę wodną

Według danych ONZ, klęski żywiołowe stanowią ponad 90% wszystkich poważnych rejestrowanych zdarzeń, a wśród nich to właśnie powodzie, zalania i podtopienia odpowiadają za ponad 40% szkód[2]. Te niebezpieczne i katastrofalne w skutkach zjawiska są wynikiem poważnych zmian klimatu, ale także nieracjonalnej gospodarki człowieka.

Z jednej strony efektem zmian klimatu są długotrwałe okresy suszy, ale także ekstremalne zjawiska takie, jak gwałtowne deszcze o charakterze nawalnym. Z drugiej zaś zabudowa koryt rzecznych oraz powiększające się obszary powierzchni nieprzepuszczalnych, jak betonowe place, utwardzone drogi czy budynki, nie pozwalają wodom opadowym naturalnie wnikać do wód podziemnych. Zamiast tego w szybkim tempie spływają powodując gwałtowny wzrost stanu wody rzek czy zbiorników wodnych.

Zarządzanie ryzykiem przeciwpowodziowym

Zagrożenia powodzią oczywiście nie da się wyeliminować, ale możemy zarządzać ryzykiem powodziowym. 23 października 2007 r. Parlament Europejski przyjął Dyrektywę Powodziową[3], która nakłada na państwa członkowskie obowiązek podejmowania działań, które mają ograniczać zagrożenia powodziami.

W Polsce za ochronę przed powodzią odpowiada Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) oraz organy administracji rządowej i samorządowej. Zgodnie z zapisami Dyrektywy Powodziowej oraz ustawy Prawo wodne, aby  zwiększyć bezpieczeństwo mieszkańców Polski, cyklicznie przygotowywane są plany zarządzania ryzykiem powodziowym oraz mapy zagrożeń i mapy ryzyka powodziowego.

Niezbędna jest też koordynacja działań w obrębie całych zlewni, tak by te podejmowane w górnej jej części, jak budowa wałów powodziowych, nie spowodowały wzrostu ryzyka powodziowego w części dolnej.

Planując tego typu działania, niezwykle istotne jest stosowanie rozwiązań w zakresie zwiększenia naturalnej retencji i ochrony ekosystemów neutralnych dla środowiska. Naturalna retencja nie tylko pozwoli zatrzymać nadmiar wody w wypadku intensywnych opadów, ale też wykorzystać ją w okresach przedłużającej się suszy.

Nowoczesne zabezpieczenia przeciwpowodziowe – zbiorniki retencyjne HYDROZONE

Innowacyjny podejściem do problemu retencji są systemy HYDROZONE od Ecol-Unicon. Tym, co wyróżnia tego typu rozwiązania, jest modułowa budowa oraz możliwość dowolnej konfiguracji elementów wyposażenia, w taki sposób by zaspokoić potrzeby podczyszczania, retencjonowania oraz wykorzystania wód opadowych i roztopowych.

Zmagazynowana i podczyszczona deszczówka jest ponownie wykorzystywana do mycia ulic, parkingów, nawadniania terenów zielonych lub do spłukiwania toalet. Może być także rozsączona do gruntu, co pozwala znacznie ograniczyć koszty związane z opłatami za retencję utraconą. W naszej ofercie znajdziecie systemy retencji wody odpowiadające różnym potrzebom, takie jak BASIC, CLEAN oraz BENEFIT.

HYDROZONE – konkretne rozwiązania i korzyści

Zbiorniki HYDROZONE BASIC wykorzystane zostały m.in. podczas budowy centrum logistycznego Hillwood Łódź Górna zlokalizowanego w południowej części miasta. Na obiekt składa się spora powierzchnia dachów i powierzchni uszczelnionych, które wymagały odpowiedniego systemu odbierania wody opadowej. Woda trafiając do zbiornika retencyjnego jest sukcesywnie odpompowywana do kanalizacji burzowej, co stanowi zabezpieczenie dla mającej określoną wydajność kanalizacji burzowej.

Zainstalowane w Łodzi przy ul. Józefów dwa zbiorniki mają pojemność 1500 m3 oraz długość blisko 70 m. Dodatkowo wyposażone zostały w pompownię, na którą składa się korpus oraz nowoczesne elementy podczyszczania wody.

System HYDROZONE BENEFIT doskonale sprawdził się natomiast w Międzywodziu,  niewielkiej nadmorskiej miejscowości. Mieszkańcy od lat zmagali tam się z efektami gwałtownych deszczy nawalnych, jakie przetaczały się wzdłuż wybrzeża oraz suszami w północnej części miasta.

Układ o pojemności 115 m3 zapewnia magazynowanie wody pochodzącej z systemów deszczowych oraz, dzięki zastosowaniu dodatkowych modułów do podczyszczania wody,  pozwala na jej wykorzystanie do innych celów, na przykład podlewania zieleni.

Wdrożenie zbiornika HYDROZONE BENEFIT i systemu BUMERANG SMART w Międzywodziu

HYDROZONE BENEFIT znalazł też zastosowanie podczas budowy polderu zalewowego  w Rawiczu. W celu czasowego gromadzenia wód opadowych doprowadzanych zaprojektowanym kanałem przy ul. Kadeckiej, wykorzystano prefabrykowany, żelbetowy zbiornik retencyjny o pojemności 550 m3. Składa się z płaskich modułów zamykających, modułu przedłużającego, podpór wewnętrznych oraz pokryw.

System obejmuje zintegrowany separator zawiesiny mineralnej i substancji ropopochodnych oraz dwa układy pompowe. Rozwiązanie pozwoliło skutecznie odciążyć istniejący system kanalizacji deszczowej oraz odwodnić okolicę.

Z kolei modułowe zbiorniki retencyjne HYDROZONE BENEFIT o pojemności 500 m3 w Gorzowie Wielkopolskim pozwoliły na likwidację lokalnych zalań w okolicy ul. Szarych Szeregów, ul. Ogińskiego, ul. Prądzyńskiego, ul. Sosnkowskiego, ul. Jarockiego i ul. Załuskich. Umożliwiły także uregulowanie gospodarki wodami opadowymi i roztopowymi na terenie zlewni WS-1 przy ul. Szmaragdowej.

We wszystkich systemach wykorzystano system BUMERANG SMART. To innowacyjne rozwiązanie służące do monitoringu pracy urządzeń i obiektów w systemach wodno-kanalizacyjnych, stanowiące integralny elementem zbiorników HYDROZONE. Umożliwia ono nie tylko lepsze zarządzanie retencją i wykorzystaniem wody deszczowej, ale także ekonomiczne i sprawne zarzadzanie eksploatacją całej sieci wodno-kanalizacyjnej.

[1] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo Wodne (art. 16 pkt 43)
[2] Economic Losses, Poverty & Disasters 1998-2017
[3] Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r.

Gospodarka cyfrowa jest już faktem. Co więcej, Komisja Europejska ogłosiła najbliższe 10 lat Cyfrową Dekadą Europy[1]. Procesy cyfryzacji dotyczą już nie tylko wybranych przedsiębiorstw czy gałęzi gospodarki, ale nabierają charakteru powszechnego i globalnego. W obliczu zmian klimatu to także ogromna szansa dla przedsiębiorstw związanych z gospodarką wodną.

  • Systemy zarządzania wodą opadową
  • Innowacje w branży wodno-kanalizacyjnej – BUMERANG SMART
  • BUMERANG SMART w Rzeszowie – wdrożenie i wymierne korzyści
  • Platforma WATERFOLDER – nowoczesne narzędzie doboru zbiornika retencyjnego 

9 marca 2021 r. Komisja Europejska przedstawiła wizję i kierunek transformacji cyfrowej w Europie do 2030 r. Jej zdaniem przeprowadzenie udanej transformacji ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia przejścia na neutralną dla klimatu, odporną gospodarkę o obiegu zamkniętym[2]. 

Systemy zarządzania wodą opadową

Monitoring oraz zdalne sterowanie to dzisiaj nieodłączne elementy nowoczesnych systemów wodociągowo-kanalizacyjnych, które przekładają się m.in. na większe bezpieczeństwo w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. Wraz z rozwojem oraz rozbudową sieci wodno-kanalizacyjnych, rośnie też potrzeba nowoczesnych rozwiązań w zakresie monitorowania pracy poszczególnych obiektów, które mogą być od siebie oddalone nawet o wiele kilometrów.

W zależności od konkretnych potrzeb są to niezależne systemy sterujące i monitorujące, jak też konfiguracje zintegrowane z dotychczas istniejącymi rozwiązaniami. Celem jednych i drugich jest poprawa jakości eksploatacji całej sieci wodno-kanalizacyjnej oraz poszczególnych jej urządzeń, a w efekcie lepsze zarządzanie retencją i wykorzystanie wody opadowej.

Dzięki automatyzacji procesów technologicznych, możliwy jest dostęp do aktualnych danych związanych z pracą sieci oraz sprawniejsza reakcja na wszelkie zdarzenia niepożądane i sytuacje awaryjne. Pozwala to uniknąć przykrych konsekwencji, zarówno prawnych jak i finansowych. Zebrane dane stanowią wsparcie w bieżącej eksploatacji urządzeń, ale są także wykorzystywane w długoterminowych planach rozwoju.

Jak działa inteligentny system monitoringu i zarządzania systemu wodno-kanalizacyjnego? Na poszczególnych obiektach instalowane są urządzenia pomiarowe w postaci sond, czujników czy przepływomierzy oraz zdalnie sterowane urządzenia wykonawcze, takie jak pompownie, zasuwy lub zastawki. System monitoringu za pośrednictwem transmisji radiowej lub przewodowej przesyła aktualne dane do chmurowej stacji monitoringu wyposażonej między innymi w oprogramowanie do wizualizacji procesów. Dane są zbierane i analizowane, a w razie wystąpienia zdarzeń niepożądanych, system generuje odpowiednie alarmy oraz umożliwia automatyczne wykonanie sterowań na zdalnych obiektach.

Innowacje w branży wodno-kanalizacyjnej – system BUMERANG SMART

BUMERANG SMART to, inteligentny system zarządzania, sterowania i monitoringu sieci wodno-kanalizacyjnej. Może być integralnym elementem zbiorników retencyjnych HYDROZONE, ale również może współpracować z innymi obiektami sieci kanalizacji, deszczowej oraz sanitarnej.

System minimalizuje konieczność lokalnej kontroli obiektów oraz umożliwia dokładne planownie terminów serwisowania. Pozwala także skrócić czas reakcji służb technicznych w przypadku wystąpienia awarii, co przekłada się na wysoki poziom bezpieczeństwa ekologicznego.

Dane z systemu są udostępniane użytkownikowi z poziomu przeglądarki internetowej. Dodatkowo system pobiera dane z serwisów pogodowych oraz lokalnych deszczomierzy, co umożliwia skuteczniejsze zarządzanie deszczówką. Pozwala też na gromadzenie rzeczywistych danych pomiarowych do wykonania lub optymalizacji modelu hydrodynamicznego dla systemu kanalizacji deszczowej.

BUMERANG SMART w Rzeszowie – wdrożenie i wymierne korzyści

Wdrożony pod koniec 2020 roku system BUMERANG SMART dla kanalizacji deszczowej w zlewni osiedla Budziwój w Rzeszowie pozwala na optymalizację pracy zbiorników retencyjnych oraz bardziej efektywne wykorzystanie zgromadzonej w zbiornikach wody opadowej. BUMERANG SMART w czasie rzeczywistym pobiera dane z serwisu pogodowego i w momencie prognozowanego intensywnego opadu automatycznie uruchamia proces gromadzenia wody opadowej w zbiornikach retencyjnych.

Kiedy zbiorniki osiągają maksymalny poziom, napełnianie zostaje zatrzymane, a zasuwa w kolektorze głównym otwiera się. W okresie bezdeszczowym zgromadzona w zbiornikach woda pobierana jest przez beczkowozy i wykorzystywana do podlewania zieleni oraz mycia ulic.

Jednocześnie system stale monitoruje jakość wody w zbiornikach. W przypadku informacji o nieprawidłowościach i pogorszeniu określonych parametrów, system uruchamia otwarcie zaworu zrzutowego i woda wraca do kolektora głównego.

Integracja BUMERANG SMART z lokalną stacją meteorologiczną umożliwia uruchomienie procesu gromadzenia wody w przypadku, gdy pomiar z deszczomierza odbiega od prognozowanego. Pozwala to jeszcze efektywniej wykorzystać potencjał wody opadowej!

Jeżeli w trakcie gromadzenia wody nastąpi zanieczyszczenie układu i warstwa oleju w separatorze części ropopochodnych przekroczy określoną normę, układ zatrzymuje działanie, a system wywołuje alarm o wykrytym zanieczyszczeniu i przerwaniu napełniania. To jednocześnie sygnał do podjęcia niezbędnych prac konserwacyjnych.

Platforma WATERFOLDER – nowoczesne narzędzie doboru zbiornika retencyjnego

WATERFOLDER stanowi pierwszą platformę, która dzięki wiedzy i doświadczeniu inżynierów, pozwala na optymalny dobór i szybkie uzyskanie wkładek projektowych dla urządzeń różnych producentów sektora wodno-kanalizacyjnego, a także oszacowanie kosztów ich eksploatacji. Większość narzędzi powstało przy współudziale samych producentów, dzięki czemu są one dopasowane do realiów rynku i odpowiadają na konkretne potrzeby projektantów.

Platforma jako źródło informacji o natężeniach deszczów miarodajnych w Polsce, wykorzystuje model opadowy PANDa. Jego podstawę stanowią aktualne dane opadowe z trzech dekad, zarejestrowane z użyciem 100 deszczomierzy spełniających niezbędne standardy pomiarowe.

Więcej informacji na temat platformy WATERFOLDER znajdziecie na stronie: www.waterfolder.com.

[1] https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/europes-digital-decade
[2] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/api/files/document/print/pl/ip_21_983/IP_21_983_PL.pdf

Separatory ropopochodne to urządzenia służące do oczyszczania wód opadowych, drogowych i obiektowych takich jak, np. parkingi czy stacje benzynowe. Niezwykle ważne jest regularne czyszczenie separatorów i unieszkodliwienie zalegających w nich osadów. Zobacz, dlaczego wiosna to najlepszy czas na porządki, a także jak powinno wyglądać prawidłowe czyszczenie separatorów ropopochodnych w celu zachowania poprawnej pracy urządzenia.

Jednym z urządzeń ochrony wód, który wymaga okresowego oczyszczania i unieszkodliwienia odpadów w nim zalegających, jest separator substancji ropopochodnych. Separator służy do oddzielenia i zatrzymania przede wszystkim substancji ropopochodnych, które wraz z wodami opadowymi czy roztopowymi przedostają się do zlewni. Jakość wód spływających do zlewni ma ogromny wpływ na ogólny stan rzek, jezior, mórz czy oceanów.

Dlatego też m.in. z tego powodu czyszczenie separatorów substancji ropopochodnych jest wymagane prawnie i powinno być ściśle przestrzegane.

Czyszczenie urządzeń ochrony wód to prawny wymóg

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód lub do urządzeń wodnych, przegląd eksploatacyjnych urządzeń oczyszczających musi dokonywać się co najmniej dwa razy w roku[1].

Substancje ropopochodne, zwane również węglowodorami ropopochodnymi, zaliczane są do „substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, powodujących zanieczyszczenia wód, które powinny być ograniczone[2]”. Wynika to z tego, że pochodzą one z ropy naftowej lub przeróbki chemicznej węgla. W związku z tym są trudne do rozpuszczenia w wodzie. Ponadto charakteryzują się niską prężnością par, przez co pozostają w środowisku wodnym przez długi czas, właściwie nie emitując składników do atmosfery.

Czyszczenie separatora substancji ropopochodnych wiosną i jesienią

Regularne czyszczenie separatorów usprawnia ich działanie i pozwala pozbyć się zanieczyszczeń, które mogą być niebezpieczne dla środowiska naturalnego. Zanieczyszczenia te przede wszystkim stwarzają ryzyko zakażenia wód powierzchownych, do których się przedostają. Dlaczego zabiegi czyszczące są szczególnie ważne wczesną wiosną i jesienią?

Przede wszystkim dlatego, że po zimie śnieg topnieje, tworząc wody roztopowe. Dochodzą do tego pierwsze wiosenne deszcze, które zazwyczaj są ulewne. Wówczas istnieje duże ryzyko przedostania się wraz z wodami roztopowymi i opadowymi zanieczyszczeń do środowiska naturalnego. Jesienią sytuacja wygląda bardzo podobnie.

Jakie są skutki braku lub nieprawidłowego czyszczenia separatora?

W przypadku nieprawidłowego lub całkowitego braku czyszczenia separatora w wyznaczonym do tego czasie, istnieje ogromne ryzyko przekroczenia dopuszczalnych stężeń substancji ropopochodnych w odpływie urządzenia i skażenia środowiska.

Raz jeszcze zaznaczamy, że czyszczenie separatora ropopochodnych substancji jest obowiązkowe. W razie kontroli stwierdzającej nieprawidłowości w działaniu, obecność zanieczyszczeń (np. różnego rodzaju zawiesin), a w tym wysokie stężenie węglowodorów ropopochodnych, odpowiedzialność spada na właściciela separatora. Niedopełnienie obowiązków wiąże się w najlepszym przypadku z karą grzywny, ale może oznaczać również postępowanie sądowe.

Pomimo tego, że obsługa separatora substancji ropopochodnych nie wymaga dodatkowych uprawnień, to jego czyszczenie wiąże się z zachowaniem szczególnych środków ostrożności. Najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z usług profesjonalnej firmy zajmującej się zarówno przeglądem urządzeń, czyszczeniem separatorów, jak i unieszkodliwianiem odpadów.

Czyszczenie separatora substancji ropopochodnych wymaga użycia specjalistycznego sprzętu. Oprócz tego, tuż po oczyszczeniu należy unieszkodliwić wydobyte odpady.

Czyszczenie i unieszkodliwianie zaległych w separatorze osadów to nie jedyny obowiązek właściciela. Posiadając urządzenie, które służy ochronie środowiska, musi pamiętać o regularnym przeglądzie instalacji. Wymaga tego ustawa Prawa Budowlanego odnośnie nakazu regularnych kontroli stanu technicznego urządzeń wodno-kanalizacyjnych. Jeśli korzystasz z separatorów produkcji Ecol-Unicon, możesz skorzystać również z przeglądu gwarancyjnego Ecol-Serwis. Co ważne, przed umówionym przeglądem serwisu, należy urządzenie oczyścić, tak aby serwis mógł ocenić, które elementy są ewentualnie do wymiany.

Profesjonalny Ecol-Serwis oferuje usługę przeglądów eksploatacyjnych i budowlanych w zakresie:

  • pompowni sanitarnych i deszczowych;
  • separatorów substancji ropopochodnych;
  • osadników wirowych;
  • oczyszczalni ścieków;
  • zbiorników ścieków.

Jeśli jesteś zainteresowany serwisem i czyszczeniem separatora substancji ropopochodnych, zaufaj profesjonalistom, których głównym celem jest poprawa jakości środowiska wodnego. Na stronie Ecol-Shopu możesz tez zlecić takie usługi.

[1] akty prawne do ISAP-u (sejm.gov.pl)
[2] Załączniki do rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. (poz. 1311).

Woda stanowi dobro wspólne. Dostęp do wody pitnej o odpowiedniej jakości jest bardzo istotny –  substancja ta bierze udział w procesach metabolicznych. Zmiany w środowisku, spowodowane zarówno działalnością człowieka, jak i zjawiskami naturalnymi, wpływają na zasoby wodne na Ziemi. Choć wydawać by się mogło, że Błękitna Planeta jest wystarczająco zasobna w wodę, to niestety możliwa jest eksploatacja jedynie jej niewielkiej części. Woda morska wymaga kosztownych metod odsalania, zaś duży udział wody słodkiej „uwięziony” jest w lodowcach i lądolodach. Istnieją międzynarodowe instytucje, monitorujące aktualny stan eksploatowanych zasobów (UNICEF, ONZ, WHO). Publikują one dane, dotyczące jakości wody, dystrybucji, jak i jej dostępności. Opracowywane prognozy stanowią podstawę do dalszych działań.

Ochrona wody – prawo i dyrektywy

Ochrona oraz dbałość o zasoby to istotny element gospodarki danego kraju. W Polsce przepisy dotyczące wody pitnej oraz ochrony zasobów reguluje Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady  (UE) 2020/2184 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz Ramowa Dyrektywa Wodna (Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r., ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Prowadzone są także działania doraźne oraz pogramy wspierane przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa czy programy lokalnych Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska – również we współudziale funduszy ze środków Unii Europejskiej.

Rodzaje zanieczyszczeń wody

Źródła zanieczyszczeń wody mogą mieć pochodzenie zarówno naturalne, jak i powstałe na skutek działalności człowieka. Skład mineralny otaczających skał i podłoża, typ akwenu, jego dynamika i położenie są głównymi czynnikami, decydującymi o cechach wód.

Bliskość ośrodków przemysłowych, węzłów komunikacyjnych, gęstość zaludnienia, rozmieszczenie terenów rolniczych oraz rodzaj prowadzonych na nich upraw, poziom zaawansowania technologii i gospodarki odpadami wywierają ogromny wpływ na środowisko, tzw. antropopresję o charakterze lokalnym oraz regionalnym[1][2].

Dzięki zwiększającej się świadomości ekologicznej i rozwijającej się nowoczesnej technologii możliwe są badania, dotyczące różnych rodzajów zanieczyszczeń w środowisku wodnym. Obejmują:

  • weryfikację pochodzenia zanieczyszczeń,
  • wpływ zanieczyszczeń na organizmy żywe,
  • metody identyfikacji zanieczyszczeń,
  • analizę możliwości usuwania skutków powstałych w wyniku zanieczyszczenia.

Bez względu na pochodzenie zanieczyszczenia można dokonać zgrubnego podziału na zanieczyszczenia biologiczne oraz chemiczne.

Biologiczne zanieczyszczenia wody

Zanieczyszczenie biologiczne, zagrażające człowiekowi to przede wszystkim skażenie wody pitnej mikroorganizmami chorobotwórczymi, do których należą bakterie, wirusy, grzyby czy też pierwotniaki.

Do zanieczyszczeń mikrobiologicznych przyczynia się skażenie wody ściekami socjalno-bytowymi, gospodarczymi, wodami opadowymi i roztopowymi oraz odciekami pochodzącymi ze składowisk odpadów.

Według dyrektywy 98/83/WE państwa będące członkami Unii Europejskiej powinny zastosować wszelkie niezbędne środki, służące zapewnieniu, że woda pitna będzie wolna od mikroorganizmów i pasożytów. Do parametrów mikrobiologicznych należą m.in. enterokoki kałowe, czy też Escherichia coli, które nie mogą być obecne w 100 ml wody pitnej. W ciepłej wodzie z kranu może występować Legionella sp., jednak liczba tych mikroorganizmów nie może przekraczać 100 jtk w 100 ml badanej próby[3]. Aby zwalczyć tę bakterię konieczne jest regularne monitorowanie stanu instalacji wodnych i ich dezynfekcja chemiczna bądź termiczna[4].

Zanieczyszczenia chemiczne wody

Wśród chemicznych zanieczyszczeń wody najliczniejszą grupę stanowią metale ciężkie oraz związki organiczne. Ich dopuszczalne stężenia w środowisku regulowane są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Substancje te mają swoje źródło głównie pochodzenia antropogenicznego. Dostają się do wody poprzez ścieki przemysłowe zrzucane do wód powierzchniowych. Biorą się też z odpadów komunalnych czy stosowania nawozów sztucznych. Transport lądowy i wodny również przyczynia się do obecności toksycznych związków w środowisku wodnym.

Wśród związków szkodliwych wyróżnić można m.in. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), pestycydy, akrylamid czy też trihalometany, natomiast wśród metali ciężkich m.in. miedź, ołów, kadm, rtęć i nikiel[5].

Obecność tych substancji w wodach powierzchniowych i pitnych niesie za sobą szereg konsekwencji:

  • WWA, a w szczególności benzo(a)piren mają działanie rakotwórcze[6],
  • pestycydy posiadają zdolność do akumulacji w organizmach ludzkich,
  • trihalometany należą do ubocznych produktów oczyszczania wody[7]. Do jednego z przedstawicieli trihalometanów należy chloroform – związek, który przy długotrwałym kontakcie z dużymi stężeniami może powodować uszkodzenie nerek, wątroby i tarczycy,
  • metale ciężkie również mogą doprowadzić do uszkodzenia organów wewnętrznych (wątroba, nerki).

Także związki azotu i fosforu wywierają negatywny wpływ na środowisko wodne. Duże stężenia azotanów, znajdujące się w wodzie pitnej, są niebezpieczne dla zdrowia ludzi (zwłaszcza niemowląt). Związki azotu przyczyniają się do obniżenia poziomu tlenu rozpuszczonego, ograniczają możliwości wtórnego wykorzystania wody oraz działają toksycznie na organizmy wodne.

Obecnie duże zagrożenie wśród zanieczyszczenia wód stanowią farmaceutyki, m.in. środki hormonalne oraz substancje z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które są powszechnie stosowane przez ludzi. Ich pozostałości przedostają się do kanalizacji. Stąd trafiają do wód powierzchniowych i podziemnych, ponieważ oczyszczalnie ścieków nie są w stanie całkowicie ich usunąć[8]. Obecność leków w wodzie pitnej może mieć niekorzystny wpływ dla ludzi i zwierząt, ponieważ nagromadzenie tych substancji niesie za sobą m.in. działania mutagenne czy też teratogenne oraz doprowadza do zaburzeń płodności [9].

Zanieczyszczenia wody – skutki

Obecność w wodach zarówno mikroorganizmów, jak i zanieczyszczeń chemicznych niesie za sobą szereg negatywnych skutków. Wirusy, bakterie i pierwotniaki mogą powodować choroby zakaźne, a także choroby układu pokarmowego. Metale ciężkie i toksyczne związki organiczne są zagrożeniem dla organizmów wodnych, a także powodują skażenie zbiorników. Wiele z tych substancji posiada właściwości rakotwórcze, teratogenne i mutagenne.

Rozwiązania inżynieryjne dla czystej wody

Ważne jest rozwiązanie już istniejących problemów, dotyczących zagadnienia zanieczyszczenia wód, ale równie istotne, jeśli nie istotniejsze, jest zapobieganie wprowadzaniu lub ograniczenie emisji nowych zanieczyszczeń. Warto również przeprowadzać restrykcyjne kontrole u źródła, m.in. poprzez racjonalizację gospodarki wodnej w zakładach przemysłowych[10].

W dzisiejszych czasach dbałość o odpowiedni poziom oczyszczenia ścieków i wód ułatwia szereg rozwiań technologicznych. Do najczęściej wykorzystywanych należą:

  • koagulacja służąca usunięciu z wody koloidalnych oraz trudno opadających cząstek;
  • napowietrzanie służące usunięciu rozpuszczonych gazów i CO2, które zwiększa zawartość tlenu w wodzie;
  • stosowanie osadników w celu separacji zawiesin oraz substancji ropopochodnych;
  • dezynfekcja, której głównym zadaniem jest zniszczenie mikroorganizmów;
  • procesy membranowe – takie jak elektroliza, odwrócona elektroliza, nanofiltracja, odwrócona osmoza – pozwalające na uzyskanie wody ultraczystej.

Warto również wspomnieć o coraz większej popularności zbiorników retencyjnych. Pozwalają one nie tylko na zapobieganie podtopieniom poprzez gromadzenie wód opadowych i roztopowych, ale mogą również przyczyniać się do racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi.

Zbiorniki HYDROZONE produkowane przez firmę Ecol-Unicon posiadają szereg różnorodnych funkcji m.in. podczyszczanie. Zastosowanie zbiornika HYDROZONE pozwala na racjonalizowanie wykorzystania zasobów wody pitnej oraz ograniczenie zanieczyszczeń wód powierzchniowych. Przyczynia się to także do poprawy bioróżnorodności na terenie miast oraz umożliwia tworzenie korytarzy ekologicznych.

Układy podczyszczające zamontowane w zbiorniku HYDROZONE ułatwiają wykorzystanie retencjonowanej wody m.in. do celów komunalnych, przeciwdziałania powodziom, ochrony przeciwpożarowej czy podlewania terenów zielonych.

Jak zmniejszyć zanieczyszczenia wody?

Retencjonowanie nie załatwi wszystkich problemów! Musimy też działać jednostkowo, dbając o zasoby wodne. Jednym z zanieczyszczeń, na którego obecność mamy ogromny wpływ poprzez codzienne czynności, jest ograniczenie dostawania się do środowiska plastiku i jego pochodnych: mikroplastików[11]. Czynią one w środowisku szkodę o zakresie jeszcze nie do końca zbadanym, gdyż zainteresowanie tym zagadnieniem jest relatywnie nowe. Aby zapobiec kumulacji plastiku w środowisku, należy unikać woreczków foliowych, produktów jednorazowych, a także zakupu preparatów zawierających granulat z polimerów.

Warto wybierać żywność z upraw bio i ekologicznych, ponieważ gospodarstwa, które nie zużywają nawozów sztucznych i spełniają standardy jednostek ekologicznych, są bardziej przyjazne środowisku, w tym okolicznym akwenom wodnym.

Ważny jest również recykling i edukacja w zakresie zrównoważonego gospodarowania odpadami. Właściwa klasyfikacja materiału przeznaczonego do utylizacji (odpady przemysłowe, komunalne, gospodarcze) jest pomocna w traktowaniu odpadów zgodnie ze stopniem ich zanieczyszczenia oraz rodzajem substancji, którą należy usunąć. Traktowanie toalety jak śmietnika, niewłaściwe postępowanie z odpadkami domowymi, usuwanie odpadów w miejscach niedozwolonych to tylko kilka najważniejszych problemów, które wymagają zmiany w sposobie myślenia społeczeństwa. Jedyny sposób to edukacja.

Autor: mgr Katarzyna Guzińska – magister chemii na specjalizacji analityka i diagnostyka chemiczna. Na co dzień pracuje w Pracowni Analiz Środowiska w akredytowanym laboratorium w Gdyni.

[1] T. Pajewski „Zanieczyszczenie wody jako negatywny efekt działalności rolniczej”, Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, Roczniki Naukowe, tom XVIII, zeszyt 4;
[2] J Piekutin „Zanieczyszczenie wody gruntowej związkami organicznymi”, Inżynieria Ekologiczna Nr 26, 2011;
[3] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznczonej do spożycia przez ludzi;
[4] M.Michałkiewicz „Mikrobiologiczne skażenie wody – przyczyny, skutki, konsekwencje”, Technologia Wody, 2013;
[5] E. Smolik „Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA)”, Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego;
[6] M. Kubiak „Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) – ich występowanie w środowisku i w żywności”, Katedra Procesów i Urządzeń Przemysłu Spożywczego, Wydział Mechaniczny, Politechnika Koszalińska, 2013;
[7] E. Zbieć, J. R. Dojlido „Uboczne produkty dezynfekcji wody”, Ochrona Środowiska 3(47), 1999;
[8] A. Białk-Bielińska, N. Migowska, M. Caban, J. Kumirska, M. Borecka, J. Maszkowska, P. Stepnowski, cykl „Analityka i ocena źródła występowania farmaceutyków w środowisku” cz. I „Źródła występowania i wyzwania analityczne”, Analityka, 2015;
[9] J. Kumirska, M. Potrykus, N. Migowska, E. Mulkiewicz „Zastosowanie chromatografii gazowej do rozdzielania i oznaczania wybranych estrogenów w próbkach środowiskowych”, [w:] Camera Separatoria, 2012;
[10] M. Gromiec, A. Sadurski, M. Zalewski, P. Rowiński „Zagrożenia związane z jakością wody”, Nauka, 1/2014;
[11] Praca zbiorowa „Microplastics in drinking-water”, World Health Organization, 2019.