Szukaj
Strona główna/Ecol-Blog/Retencja wody a wymagania prawne w różnych branżach – co musi wiedzieć inwestor?

Retencja wody a wymagania prawne w różnych branżach – co musi wiedzieć inwestor?

15/05/2025

Retencja wody to dziś nie tylko ekologiczna fanaberia – to obowiązek wynikający z prawa i realna potrzeba, szczególnie w obliczu zmian klimatycznych i coraz częstszych ulew. Wodę opadową trzeba nie tylko odpowiednio zagospodarować, ale też udowodnić, że robimy to zgodnie z obowiązującymi przepisami.

O czym należy pamiętać, planując lub realizując inwestycję – zarówno publiczną, jak i prywatną? Jakie wymogi prawne musi spełnić inwestor? Przeanalizujmy to na przykładzie różnych branż – od infrastruktury transportowej i obiektów krytycznych, przez przemysł i logistykę, aż po budownictwo komercyjne i mieszkaniowe.

Spis treści

O czym mówią przepisy?

Główną podstawą prawną przy realizacji inwestycji i budowli wodnych jest ustawa Prawo wodne. Reguluje ono gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju – od ochrony zasobów wodnych, przez korzystanie z wód, aż po zarządzanie nimi.

Ustawa Prawo wodne określa również, że w przypadku budowy lub rozbudowy istniejącego obiektu budowlanego inwestor, zarówno publiczny, jak i prywatny, musi uwzględniać wymagania ochrony środowiska dotyczące gospodarowania wodami opadowymi i roztopowymi. Oznacza to konieczność:

  • zagospodarowania wód odpadowych na terenie działki budowlanej,
  • odprowadzenia ich do lokalnego systemu zagospodarowania wód opadowych i roztopowych – czyli do systemu retencji lub kanalizacji deszczowej,
  • zaprojektowania działki budowlanej w sposób zapewniający odpowiednią powierzchnię biologicznie czynną.

Wyjaśnienie tego pojęcia stosowanego w budownictwie i urbanistyce znajduje się w przepisach budowlanych, a dokładnie w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zgodnie z tymi przepisami teren biologicznie czynny to teren umożliwiający naturalną wegetację roślin i retencję wód opadowych. Obejmuje m.in. nawierzchnie trawiaste, ogrody, powierzchnie zielonych tarasów i dachów. W skrócie: to przestrzeń, która pozwala roślinom rosnąć i wodzie wsiąkać – jak trawniki, drzewa czy ogrody.

Co wynika z tych przepisów dla inwestora? Zarówno przy inwestycjach publicznych, jak i prywatnych, obowiązki są konkretne – i w dalszej części artykułu pokażemy je na przykładach z różnych branż.

Infrastruktura transportowa (drogi, linie kolejowe)

W przypadku infrastruktury drogowej i kolejowej retencja wody to podstawa. Woda nie może zalegać na jezdni ani wpływać na konstrukcję drogi czy torowiska. Jej nadmiar może powodować zmiękczenie gruntu, erozję skarp lub podmywanie nawierzchni, co grozi uszkodzeniem infrastruktury.

Wymagania w zakresie retencji i odwodnienia reguluje m.in. Prawo wodne, Prawo budowlane, wytyczne GDDKiA, rozporządzenia dotyczące dróg publicznych (np. Dz.U. 1999 nr 43 poz. 430), a także normy hydrotechniczne i decyzje środowiskowe. W przypadku kolei obowiązują dodatkowo przepisy o warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie, a także przepisy dotyczące budowli hydrotechnicznych.

Odwodnienie dróg i torów kolejowych związane jest ze zbieraniem wód powierzchniowych
i podziemnych z terenu oraz z urządzeń drogowych i kolejowych, a następnie ich odprowadzanie do odbiorników naturalnych lub sztucznych. Dobór rozwiązań powinien opierać się na badaniach i analizach, uwzględniających skuteczność odwodnienia, możliwości techniczne, oddziaływanie na środowisko oraz lokalne warunki wodno-gruntowe.

Dla odwodnienia torowisk wykorzystuje się zarówno rozwiązania powierzchniowe (rowy), jak i wgłębne (drenaże, studzienki). W przypadku dróg i jezdni najczęściej stosuje się:

Jako Ecol-Unicon bardzo często realizujemy tego typu inwestycje, łącząc retencję z efektywnym odwodnieniem dróg i terenów kolejowych. Każda z tych realizacji pokazuje, że odpowiednio dobrane systemy retencyjne to nie tylko obowiązek prawny, ale też realne wsparcie dla infrastruktury i środowiska. Przykładem są m.in.:

  • droga S3 (MOP Polkowice), gdzie zastosowano kompleksowe rozwiązania retencyjne z separatorami, pompowniami i zbiornikami,
  • zadanie w Łodzi, w ramach którego dobrano i zaprojektowano zbiornik retencyjny dla czterech ulic,
  • MOP Jaczków, gdzie zbiornik retencyjny pełni również funkcję przeciwpożarową.

Przy planowaniu inwestycji drogowych i kolejowych szczególną uwagę należy zwrócić na newralgiczne punkty infrastruktury, takie jak zjazdy, przejazdy kolejowe czy przejścia podziemne. To właśnie w tych miejscach najczęściej pojawiają się problemy związane z niewystarczającym odwodnieniem.

Do najczęstszych błędów należą:

  • brak systemów odprowadzania wody w strefach krytycznych,
  • niewłaściwy dobór typu i pojemności zbiorników retencyjnych,
  • zaniedbanie regularnego oczyszczania spływającej wody,
  • niedostateczna konserwacja kratek i osadników w studzienkach.

Takie niedociągnięcia mogą skutkować nie tylko awariami, ale również kosztownymi przeróbkami na etapie eksploatacji.

Obiekty użyteczności publicznej (szkoły, urzędy, parki)

Inwestycje retencyjne przy obiektach użyteczności publicznej podlegają standardowym regulacjom prawnym: Prawu budowlanemu, Prawu wodnemu, ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a także przepisom lokalnym (uchwały Prezydentów i Rad Miast, MPZP). Dobrze sprawdzają się tu rozwiązania takie jak: zielone dachy, drenaże i systemy rozsączające, ogrody deszczowe i oczywiście – zbiorniki retencyjne.

Rozwiązania retencyjne nie powinny być traktowane jako „dodatek”, lecz integralny element projektu – zarówno pod kątem funkcjonalnym, jak i wizerunkowym. W przypadku szkół, urzędów i innych obiektów publicznych retencja może pełnić również funkcję edukacyjną, pokazując korzyści z odpowiedzialnego gospodarowania wodą opadową.

Ciekawym przykładem realizacji z zakresu błękitno-zielonej infrastruktury jest inwestycja w Łodzi przy ul. Liściastej. Tam nie tylko zmodernizowano zbiornik retencyjny, ale również zdecydowano się na zastosowanie rozwiązań opartych na naturze – na jego powierzchni posadzono roślinność hydrofitową, która wspólnie ze złożami filtracyjnymi pełni funkcję naturalnego podczyszczania wód opadowych.

Dla zwiększenia skuteczności systemu, zbiornik został również wyposażony w osadnik wirowy oraz separatory lamelowe. Zastosowany zbiornik typu HYDROZONE Benefit o pojemności 900 m³ umożliwia nie tylko retencję, ale także ponowne wykorzystanie zgromadzonej wody – np. do podlewania zieleni miejskiej lub mycia ulic.

Energetyka (np. stacje transformatorowe)

W sektorze energetycznym obowiązują przepisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zapisy Prawa budowlanego, Prawa wodnego oraz normy ochrony środowiska, a także aktualne przepisy i rozporządzenia lokalne.

W przypadku budynków elektroenergetycznych szczególnie istotne są rozwiązania techniczne, które zapewniają ochronę przed wyciekiem substancji. Stosowane zbiorniki muszą być szczelne i suche, a często również wyposażone w dodatkowe systemy separacyjne, instalacje odwodnieniowe oraz retencję wód z powierzchni utwardzonych.

Tego typu inwestycje muszą być projektowane i realizowane w zgodzie z obowiązującymi wymaganiami środowiskowymi — zarówno ze względu na bezpieczeństwo instalacji, jak i ochronę gruntu oraz wód podziemnych.

Przemysł i logistyka

W branży przemysłowej i logistycznej zastosowanie mają przepisy Prawa wodnego, Prawa budowlanego, ustawy o ochronie środowiska, a także ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, decyzje środowiskowe oraz lokalne zapisy MPZP. Te ostatnie mogą narzucać konkretne sposoby zagospodarowania wód opadowych, np. obowiązek ich retencji lub infiltracji. Do najczęściej popełnianych błędów w tym sektorze należy ignorowanie warunków wodno-gruntowych czy zbyt późne planowanie retencji, już po zamknięciu koncepcji inwestycyjnej.

Wody opadowe z terenów przemysłowych i utwardzonych powinny być w pierwszej kolejności odprowadzane — np. przez odwodnienia liniowe lub poprzez podłączenie do istniejącej kanalizacji deszczowej. Zanim jednak trafią do miejskiej sieci, często wymagają podczyszczenia, szczególnie tam, gdzie istnieje ryzyko obecności substancji ropopochodnych.

W takich przypadkach stosuje się separatory substancji ropopochodnych, często w połączeniu z osadnikami. Układ podczyszczający może zostać zintegrowany z zbiornikiem retencyjnym, co pozwala na skuteczne zatrzymanie i oczyszczenie spływających wód przed ich dalszym zagospodarowaniem lub odprowadzeniem.

Zastosowanie zbiorników retencyjnych w tego typu obiektach dobrze ilustruje realizacja Ecol-Unicon dla centrum logistycznego Hillwood w Łodzi, gdzie wykorzystano zbiorniki Hydrozone Basic dostosowane do intensywnych spływów z dużych powierzchni dachowych i utwardzonych.

Budownictwo komercyjne (centra handlowe, hotele itp.)

Obiekty komercyjne, takie jak centra handlowe, biurowce czy hotele, muszą zarządzać wodami opadowymi zgodnie z przepisami Prawa budowlanego, Prawa wodnego, ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a także zapisami MPZP i lokalnymi uchwałami.

W takich inwestycjach stosuje się m.in. odwodnienia liniowe, podziemne zbiorniki retencyjne, systemy rozsączające, a także rozwiązania zintegrowane z instalacjami przeciwpożarowymi. Dobrze sprawdzają się również zielone dachy i tzw. ogrody deszczowe.

Częstym błędem projektowym jest nieuwzględnienie potencjału wód opadowych do ponownego wykorzystania – np. do podlewania zieleni czy celów technicznych. Zbiorniki retencyjne HYDROZONE Benefit odpowiadają na te potrzeby: umożliwiają kontrolowany odpływ, zwiększają infiltrację, a po podczyszczeniu pozwalają wykorzystać zgromadzoną wodę np. do celów gospodarczych, komunalnych czy sanitarnych.

Innym powtarzającym się problemem jest niewłaściwe oszacowanie pojemności zbiorników lub zbyt późne uwzględnienie retencji w procesie inwestycyjnym. Późniejsze doprojektowanie zbiornika może być ograniczone technicznie – np. przez brak miejsca lub kolizje z inną infrastrukturą.

Dobrym przykładem wdrożenia takiego rozwiązania jest realizacja dla hotelu w Grzybowie, gdzie zastosowano modułowy zbiornik TCM o pojemności 220 m3 wraz z układem podczyszczającym wody opadowe. Instalacja pozwala nie tylko bezpiecznie zagospodarować deszczówkę z utwardzonych powierzchni, ale też efektywnie wykorzystać ją w obiekcie hotelowym.

Budownictwo mieszkaniowe

W przypadku budownictwa mieszkaniowego kluczowe są przepisy Prawa budowlanego, ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a także lokalne zapisy MPZP i uchwały miejskie. Czasem zastosowanie mają również przepisy przeciwpożarowe. W wielu przypadkach wymagane jest przedstawienie projektu gospodarki wodami opadowymi.

Wśród dedykowanych rozwiązań retencyjnych znajdują się: retencyjne zbiorniki betonowe, zbiorniki rozsączające, ogrody deszczowe oraz skrzynki retencyjno-rozsączające.

Jednym z najczęstszych błędów jest rezygnacja z retencji na etapie wykonawstwa, a także nieuwzględnianie przyszłych zmian klimatycznych – większych opadów, długotrwałych susz i rosnącej powierzchni utwardzonych. Brak rozwiązań retencyjnych może prowadzić do poważnych konsekwencji. Media regularnie informują o zalaniach podziemnych garaży na osiedlach mieszkaniowych po intensywnych opadach – to straty zarówno w mieniu, jak i infrastrukturze.

Dobrym przykładem efektywnego podejścia jest wspomniana już realizacja w Łodzi przy ul. Liściastej, gdzie zamontowano zbiornik retencyjny z układem podczyszczania hydrofitowego. Rozwiązanie to nie tylko spełnia funkcje techniczne, ale też wprowadza dodatkową zieleń i walory przyrodnicze dla mieszkańców osiedla.

Motoryzacja i transport

Dla tego sektora odnosić się będą przepisy Prawa budowlanego, Prawa wodnego, Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a także lokalne przepisy uchwalone przez Prezydenta i Rade Miasta lub wynikające z MPZP. Ze względu na specyfikę branży, należy dodatkowo uwzględniać przepisy sanitarne, środowiskowe, decyzje środowiskowe oraz standardy branżowe – szczególnie w odniesieniu do obiektów takich jak myjnie samochodowe czy warsztaty mechaniczne.

W tego typu obiektach stosuje się m.in. zbiorniki retencyjne z funkcją separacji substancji ropopochodnych, systemy zamkniętego obiegu wody oraz betonowe zbiorniki z kontrolą odpływu.

Do najczęstszych błędów należy brak integracji systemu retencyjnego z infrastrukturą technologiczną, a także niewłaściwa konserwacja separatorów, co może prowadzić do awarii lub zanieczyszczenia środowiska.

Wnioski i wsparcie dla inwestorów

Retencja wód opadowych to dziś nie tylko wymóg formalny, ale też realna potrzeba wynikająca z rosnącej presji klimatycznej i urbanizacyjnej. Kluczowe jest, aby planowanie systemów retencyjnych rozpoczynać już na etapie koncepcji inwestycji – z uwzględnieniem przepisów ogólnych (Prawo wodne, Prawo budowlane), lokalnych (MPZP), a także wymagań instytucji opiniujących, takich jak Wody Polskie czy gestorzy sieci.

Na tym etapie warto skorzystać z doradztwa technicznego producenta. Ecol-Unicon nie ogranicza się wyłącznie do dostarczania urządzeń – oferuje również wsparcie projektowe, dobór rozwiązań dopasowanych do warunków gruntowych, hydrologicznych oraz specyfiki inwestycji, a także narzędzia, które ułatwiają pracę projektantom i inwestorom. Przykładem jest Kalkulator doboru zbiorników retencyjnych, który pozwala w szybki sposób dobrać – co ważne – właściwą pojemność.

Wybór sprawdzonego rozwiązania to inwestycja w bezpieczeństwo. Dobrze dobrane zbiorniki, szczególnie w technologii betonowej, to inwestycja w trwałość, szczelność i efektywność działania. Ich konfiguracja może być rozszerzona o elementy dodatkowe, takie jak separatory, regulatory odpływu czy układy infiltracyjne, co pozwala lepiej dostosować system do wymogów prawnych i lokalnych uwarunkowań.

Potrzebujesz konsultacji? Znajdź swojego doradcę techniczno-handlowego.